Yamaha XT600E – Marathonmotor

De Yamaha XT600E is een van de vele modellen uit de rijke Yamaha XT-geschiedenis. Zowel op de weg als in het terrein gedraagt deze XT zich uitstekend. Dat was de reden waarom Roel Rijnsaardt er twintig jaar geleden eentje kocht met het idee er dagelijks mee naar zijn werk te rijden. Ruim 112.000 kilometer verder ziet de Yamaha er nog steeds uit om door een ringetje te halen. Qua onderhoud heeft het zijn motor aan niets ontbroken.

Roel Rijnsaardt (66), geboren in Ridderkerk, kreeg het motorrijden met de paplepel ingegeven. ‘Mijn opa reed op een Indian en mijn vader op een Matchless. Als klein jongetje van een jaar of vijf mocht ik al voor op de tank zitten als mijn vader naar het tankstation reed. Ridderkerk was toen nog een dorp, daar kon dat. Ik had al mijn eerste motor in bezit toen ik 17 jaar oud was. Mijn vader had wel de sleutels verstopt, want voor mijn achttiende mocht ik er niet op rijden. Die eerste motor was een BSA Lightning 650 waar meteen toen ik 18 werd een L-plaatje op werd gezet en ik met een zogenaamd oefenrijbewijs op pad kon. Officieel mocht ik met dat oefenrijbewijs maar in een paar straten rijden, maar dat wist ik zogenaamd niet. Aan die BSA moest echter veel worden gesleuteld. Gelukkig had ik daar mijn vader voor. Die had in Engeland nog aan Spitfires gewerkt en draaide voor het uit elkaar halen (en weer in elkaar zetten) van een BSA zijn hand niet om. Werken met Engels gereedschap was hij eveneens gewend.’

Na twee jaar was Roel het gesleutel aan de BSA zat en hij ruilde de motor bij Safe in Rotterdam in op een prachtige Triumph Trident. ‘Deze motor heb ik dertig jaar in bezit gehad. Later heb ik samen met mijn vader nog een Triumph Speed Twin gekocht en helemaal gereviseerd. Naast een liefhebber van Triumph was ik ook fan van crossen met een offroadmotor. Mijn eerste motor op dat vlak was een klassieke XT500, gevolgd door een Honda XR600 en een Yamaha TT600. Toen ik een nieuwe motor zocht voor woon-werkverkeer, zou voor velen een XT600 niet de meest voor de hand liggende keuze zijn geweest, maar voor mij wel. In 1999 was de XT600 “in de aanbieding” voor 9999 gulden (omgerekend circa 4.500 euro). Vanwege zijn handelbaarheid kon ik er gemakkelijk mee tussen de files door rijden. En vanwege zijn lage gewicht was de motor ook geschikt om er ’s winters mee op pad te gaan. Zo heb ik heel wat ritjes gemaakt door de sneeuw. De eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat het niet altijd goed is gegaan. Een krom stuur, waar ik al lang aan gewend ben, herinnert nog aan een van die schuivers.’

Goedkoop

De Yamaha XT600E bleek voor Roel de ideale woon-werkmotor. ‘In het begin reed ik vijftig kilometer per dag, later werden dat er honderd. De motor biedt weinig bescherming, dus was het in de winter wel eens afzien. Maar het rijplezier won het steeds van de kou. Een klein bagagerekje en stalen remleidingen zijn de enige zaken die ik aan de motor heb aangepast. Nadat ik de motor had gekocht, is deze nooit meer terug geweest in een motorzaak. Het simpele onderhoud, zoals olie, remblokken, ketting en tandwielen, heb ik altijd zelf gedaan. En eens per jaar ging de motor naar een vriend van me die vervolgens de motor van a tot z nakeek. Qua onderhoud is deze XT niks tekort gekomen. De kosten van aanschaf waren van deze motor al laag en de onderhoudskosten zijn dat ook altijd geweest.’

Er is nooit iets echt stuk gegaan, alles aan de XT is nog origineel. Roel: ‘Ik had het geluk dat er op de plek waar ik werkte een brandslang hing. Kwam ik na een pekelrit op mijn werk, dan ging eerst de brandslang er op om vervolgens de motor in een geventileerde ruimte te parkeren. Ik denk dat dat de reden is waarom pekel nooit vat op de Yamaha heeft gekregen. Naast woon-werkverkeer is de motor ook gebruikt voor vakanties, zoals een trip naar Spanje. Wel via Zwitserland om zoveel mogelijk passen mee te pikken. Leuk als je daar in de bergen met de XT600 veel snellere motoren de baas bent. Simpelweg omdat de XT zich zo gemakkelijk laat sturen. Op de rechte stukken ben ik geen partij; hard rechtuit rijden kan iedereen. Zelfs met mijn vrouw en met bagage achterop was het nog fun om met de XT te rijden.’

Nieuwe zuiger

Het olieverbruik van de Yamaha XT600E is wel iets om in de gaten te houden. Roel: ‘Met het toenemende aantal kilometers op de teller nam ook het olieverbruik toe. Door overdruk in het carter werd er overtollige olie in de luchtfilterruimte geblazen, waarna de olie werd verbrand. De vriend van me herkende dat probleem en bouwde een opvangbakje waardoor de olie, die anders via het luchtfilter in de verbrandingsruimte komt, weer terug het blok in gaat.’

Met ongeveer 100.000 kilometer op de teller was de Yamaha XT600 toe aan een nieuwe zuiger. Verwacht werd dat het olieverbruik daarmee zou afnemen. Dat gebeurde ook wel, maar niet in die mate waarop was gehoopt. Roel: ‘Het verbruik is nu ongeveer 1 op 2.000. Daar kan ik goed mee leven. Ook het benzineverbruik is met 1 op 20 aan de zuinige kant. En dan mag ik nog lekker doorrijden ook. Nooit ben ik onderweg stil komen te staan, de Yamaha doet het gewoon altijd. Dat de motor er nog zo mooi uit ziet komt natuurlijk ook omdat ik er nooit offroad mee heb gereden. Ja, af en toe misschien een onverhard weggetje, maar dat was het dan ook.’

De eerste 80.000 kilometer heeft Roel in vijf jaar bij elkaar gereden. ‘In 2004 hebben wij, mijn vrouw en ik, ons leven drastisch omgegooid, alles in Nederland verkocht en naar Bali vertrokken. “Alles”, behalve mijn XT600. De andere motoren die nog in de schuur stonden, waaronder de Triumph Trident, hebben (met pijn in mijn hart) een andere eigenaar gekregen. Maar de XT600 is gebleven. Voor die motor was nog ruimte in de kleine stalling bij ons onderkomen in Nederland, dat we achter de hand hebben gehouden. Minimaal een keer per jaar keren we voor een aantal maanden terug naar Nederland. Dan wordt de Yamaha weer gebruikt, de rest van het jaar staat de motor stil. Voordat de motor aan zijn “winterslaap” begint gooi ik altijd een busje Forte in de tank en ga een stukje rijden. Op die manier voorkom ik dat met de huidige benzine de carburateur dicht koekt. Op Bali rij ik geen motor, mij te gevaarlijk. Nog niet zozeer vanwege het verkeer, maar omdat het te warm is om beschermende kleding te dragen. Met korte broek en teenslippers zie je mij niet op de motor. Dat in tegenstelling tot de Balinezen die daar weinig moeite mee hebben!’

KTM 690 Enduro R – Marathonmotor

Yamaha XT600E op de brug

‘Wat een plaatje.’ Dat is de eerste opmerking van Motor.NL-expert Gerard van Sleeuwen als hij de Yamaha XT600E ziet staan. ‘Soms kom je ze tegen, motoren waarvan je niet verwacht dat ze nog bestaan in zo’n mooie conditie. Ik heb zelf vier van deze motoren bestemd voor de verhuur tijdens offroadtochten. Die motoren hebben al het nodige meegemaakt, een krasje meer of minder doet dan geen pijn meer. Maar deze motor van Roel ziet er nog nagenoeg uit als nieuw. En de teller is toch echt al aan zijn tweede rondje bezig. Het feit dat er gewone wegbanden en geen noppenbanden onder zitten zegt natuurlijk wel wat. Het blok is onverwoestbaar, die ervaring heb ik inmiddels wel. Deze motor rijdt nog als een nieuwe. En het blokje draait als een zoemend naaimachientje. Een aardigheid om te horen.’ Roel: ‘Ik heb in het verleden wel veel offroad gereden, maar dat deed ik op andere motoren, niet met de Yamaha XT600, wat wel had gekund.’

Ook op de brug, de Yamaha is dan toch weer vanuit een anders perspectief te bekijken, is er niets wat direct in negatieve zin opvalt. Ja, een gescheurde voorvorkhoes. Dat rubber wordt op den duur hard en gaat scheuren. Roel: ‘Die dingen zijn nog nooit vervangen en dat geldt eigenlijk voor bijna alles aan deze motor.’

Een groot deel van de kilometers is gemaakt tijdens woon-werkverkeer, veelal nog snelweg ook. Dan hoeft er weinig te worden geremd en dat is te merken aan de schijven. Ze zijn maar een paar tiende millimeter dunner dan 21 jaar geleden. Roel: ‘De originele remleidingen heb ik direct in het begin vervangen door staalommantelde leidingen. Er is toen ook een bagagerekje gemonteerd.

Verder is alles standaard. Van Sleeuwen: ‘Ik sta ervan te kijken hoe mooi de vorkpoten er nog uitzien. Of ze nooit pekel hebben gezien. Maar wat ik niet begrijp is dat er op deze verder puntgave XT600 een krom stuur zit. En niet een beetje krom ook, de linker stuurhelft buigt een flink stuk door naar beneden.’ Roel: ‘Ook als het sneeuwde ben ik, ondanks dat mijn vrouw zei dat ik mijn verstand moest gebruiken, gewoon op de motor naar mijn werk gegaan. En dan ging het wel eens mis. Dat kromme stuur is daar een herinnering aan. Ik heb in het begin wel overwogen het stuur te vervangen, maar ik ben er inmiddels zo aan gewend dat het me niet meer deert.’

Niet alleen motorisch valt er niets op de Yamaha aan te merken, ook het rijwielgedeelte verkeert nog in prima staat. En dat voor een motor die destijds omgerekend 4.500 euro heeft gekost. Amper roestplekjes, de verchroomde velgen blinken nog net zo mooi als bij aanschaf. Er is nog nooit een lager vervangen, zelfs geen balhoofdlager dat nog prima aanvoelt. Van Sleeuwen: ‘Het is dat de eigenaar het zegt, dat er echt meer dan een ton mee is gereden. De teller is na 99.999 weer opnieuw begonnen, maar de af te lezen kilometerstand van 12.500 zou iedereen zo geloven.’

Voor de eigenaar staat vast dat hij deze Yamaha XT600E niet gaat verkopen, ook al wordt die maar een paar maanden per jaar gebruikt.