Je hebt bijna alles al gereden. Tientallen keren ben je door de Eifel en de Ardennen gegaan. De meeste Alpenpassen, de Pyreneeën, de Apennijnen, Andalusië, Noorwegen, Zweden… zelfs een Iron Butt naar Tarifa. En dan? Stoppen met motorrijden? Natuurlijk niet. Dus ga je er eens goed voor zitten en bedenkt: wat wordt mijn volgende uitdaging?
Ik ben ook een groot liefhebber van geschiedenis, vooral gefascineerd door de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Dus ik dacht: is er een manier om motorrijden te combineren met mijn passie voor geschiedenis? In 2018 en 2019 reed ik al langs talloze frontlinies van beide wereldoorlogen – en dat smaakte naar meer.
Na het volgen van een aantal online colleges van Maarten van Rossem raakte ik bovendien gefascineerd door de Koude Oorlog. Die ideologische strijd tussen Oost en West, communisme en kapitalisme, kreeg fysiek vorm in het beruchte IJzeren Gordijn. De Koude Oorlog eindigde officieel op 9 november 1989, met de val van de Berlijnse Muur. Het IJzeren Gordijn werd daarna overal ontmanteld. Maar wat is daar vandaag de dag nog van te zien? Kun je er nog langs rijden? Hoe gaaf zou dát zijn?
Daar ontstond het idee.
Dwars door Noorwegen: motortrip naar de Noordkaap
Ik dook het internet op, maar vond niet direct bruikbare GPX-bestanden voor de motor. Wel ontdekte ik de website van EuroVelo – professioneel opgezet, speciaal voor fietsers die het IJzeren Gordijn willen volgen. Mét uitleg, brochures en linkjes naar GPX-bestanden. Precies wat ik nodig had! Brochures besteld, een mail gestuurd dat ik hun bestanden wilde gebruiken voor motorroutes (nooit reactie gekregen trouwens), en aan de slag.
Dat bleek een flinke klus: ruim 10.000 km aan GPX-tracks! Hoewel ik gek genoeg ben om het te proberen, wist ik direct: dit red ik niet in één reis. Dus besloot ik het op te knippen – in vijf etappes, verspreid over vijf jaar.
En toen werd het een plan
In de tussentijd besprak ik mijn idee met mijn maat Serge. Gelukkig is hij minstens net zo gek als ik. We besloten in 2020 aan de eerste etappe te beginnen. EuroVelo heeft vijf brochures, dus vijf logische etappes. Eén etappe per jaar – vijf jaar voor de hele trail.
De eerste etappe loopt van Grense Jakobselv, in het uiterste noordoosten van Noorwegen aan de Russische grens, tot aan Riga, de hoofdstad van Letland. Vele, écht vele uren heb ik besteed aan het ombouwen van de fietstracks naar routes die geschikt zijn voor motoren. Hotels geboekt. Alles geregeld. En toen… kwam corona.
In 2020 alles moeten annuleren. In 2021 opnieuw. Maar opgeven? Dat staat niet in ons woordenboek.
In 2022 was het raak. We zijn gegaan. Lees hieronder de hoogtepunten van onze eerste etappe.
Van Grense Jakobselv naar Riga
8.984 kilometer in 17 dagen
Alsof de wereld ons wilde blijven testen. Eerst twee jaar corona, en nét toen we dachten dat we konden gaan rijden, escaleerde het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Hoewel die oorlog in feite al in 2014 begonnen was, betekende de grootschalige invasie in februari 2022 een keerpunt — ook voor onze plannen. We hadden hotels geboekt in Vyborg en Sint-Petersburg, steden die onlosmakelijk verbonden zijn met de geschiedenis van het IJzeren Gordijn. Maar dat liep dus anders. De hotels belden ons zelf op: ze annuleerden de boekingen. Te onveilig. Niet verantwoord. Tja, het is niet anders. De route werd aangepast. We gingen door.
De volgende uitdaging was minstens zo taai: hoe komen we in vredesnaam bij Grense Jakobselv, het officiële startpunt van de MRA Iron Curtain Trail, helemaal bovenin Noorwegen aan de grens met Rusland?
Met een gezin en een bedrijf kun je nu eenmaal niet zomaar vier weken op pad. Ons eerste plan leek slim: vliegen naar Rovaniemi, diep in Fins Lapland, en de motoren laten transporteren. Alles werd geregeld en geboekt. We zouden in april 2022 vertrekken.
Maar vlak voor vertrek kwam er een kink in de kabel. Serge hoorde via een Finse collega dat voor motoren banden met spikes verplicht zijn in Lapland tot eind april. Serieus? Ja dus. En gezien de sneeuwkans leek het ons onverstandig om in dat seizoen al te vertrekken.
We besloten de datum te verschuiven. Maar toen kon de vervoerder ineens niet meer. En daar zat je dan, met een plan dat uit elkaar viel voor het goed en wel begonnen was.
Tot ik op een avond zei: ‘Wat de hek… We rijden er gewoon naartoe.’ Serge keek me aan, dacht één seconde na en knikte. ‘Weet je, dat doen we.’
En zo stapte ik in de nacht van 29 mei 2022 om 00:10 uur op mijn motor. Een paar minuten later haalde ik Serge op bij een tankstation, en om 19:14 uur diezelfde avond dronken we samen ons eerste biertje in Stockholm. 1.609 kilometer in 19 uur. Geen slecht begin, al zeg ik het zelf.
De volgende dag gingen we zonder pardon verder. Van Stockholm naar Kalix: 972 kilometer in 12,5 uur. Eindeloze wegen, eindeloze bossen, eindeloze stilte. Het weer werkte mee. Niet klagen. Gewoon gáán.
Op dag drie reden we van Kalix naar Kirkenes, een afstand van 834 kilometer. Maar wat een dag was dat. De lucht strakblauw, de temperatuur daalde van 22 naar 6 graden. Onderweg schudden we de Kerstman de hand in Rovaniemi, passeerden de Poolcirkel, bewonderden een prachtige waterval, en volgden de ruige, dramatische kustlijn van de Barentszzee. Lapland begroette ons met open armen — en met rendieren. Tientallen. Ze staken de weg over alsof het de normaalste zaak van de wereld was.
Na drie dagen en bijna 3.500 kilometer op de teller arriveerden we in Kirkenes. We waren dichtbij. Maar de kers op de taart moest nog komen: het laatste stuk naar Grense Jakobselv, het officiële beginpunt van onze reis, aan de ijskoude Barentszzee.
Die vierde dag werd een van mijn meest memorabele motordagen ooit.
De weg naar Grense Jakobselv is gravel, ruig en verlaten. We zagen een Noors pantservoertuig patrouilleren – een zichtbare herinnering aan de nabijheid van Rusland. De grensbewaking was in hoogste staat van paraatheid. Verder zagen we niemand.
We reden over los grind, langs bevroren fjorden en door een berglandschap dat miljoenen jaren oud is. De toppen waren bedekt met een dun laagje sneeuw, als poedersuiker over een grillige taart. In het water dreven ijsschotsen. De lucht was blauw, de kou scherp maar draaglijk. Het was puur genieten — van elke meter.
En toen stonden we er.
Grense Jakobselv.
Na twee jaar corona-uitstel. Na 3.500 kilometer in drie dagen. Na een turbulente periode zakelijk en privé.
We waren er.
Serge schonk chocolademelk in, met een flinke scheut whisky.
We namen samen een vlog op.
En we genoten.
Een moment dat ik nooit meer vergeet.
Na een nacht in Kirkenes — waar rendier op het menu stond en Serge spontaan een tattoo liet zetten bij de meest noordelijk gelegen tattooshop ter wereld — vertrokken we op dag vijf richting zuiden. Eindelijk volgden we het daadwerkelijke pad van het IJzeren Gordijn, zo nauwkeurig mogelijk.
Wat volgde was een aaneenschakeling van hoogtepunten.
Toertocht Magistrale Adria, Kroatië: slingeren over bergen en langs zee over de Kroatische kustweg
We reden over eindeloze gravelwegen en leerden onze machines beter kennen dan ooit. We doken in de geschiedenis van de Fins-Russische Winteroorlog (1939–1940), een gruwelijke strijd in de bittere kou. Bezoeken aan musea langs de route gingen letterlijk en figuurlijk door merg en been.
Via onze Finse vriend Rauno ontdekten we een plek die je als motorrijder gewoon móet zien: het oostelijkste puntje van Finland, en daarmee van de EU op het hele Europese vasteland. In de hotelkamer paste ik de route aan, en we reden erheen. Over houten vlonders, langs een verstild meer. Daar zagen we de grenspalen van Finland en Rusland op een eilandje in het midden van het water.
Een bord met regels. Veel regels.
Bovenaan stond: ‘Niet provoceren richting de Russen.’
Boetes zijn fors.
Verder was er niemand. Alleen wij. En de stilte.
Omdat het stuk door Rusland wegviel, pakten we de ferry van Helsinki naar Tallinn. In Estland en Letland volgden we de oorspronkelijke route. Hoewel het landschap er vlak is, viel het rijden absoluut niet tegen. We genoten van rustige, gemoedelijke stadjes als Tartu, en bezochten het mysterieuze Toole Kasteel. Officieel mochten we daar niet in met de motor, maar het hek stond open en we waren niemand tot last. Dus reden we gewoon door. Mooie momenten moet je niet forceren — maar ook niet laten liggen.
Bij de Jägalawaterval wist Serge zijn motor tot vlak naast het stromende water te parkeren. Niet zonder risico, maar Serge weet wat hij doet.
Op dag vijftien vertrokken we vanuit Riga richting huis, dwars door Polen. Het werd een dag om nooit te vergeten — en dan bedoel ik: zwaar.
Stortregen in het noorden van Polen. Gladde wegen. Rijden door weilanden. Over glibberige kasseien en nog glibberiger bospaden. Ploeteren. Glibberen. En ja, Serge ging onderuit. Gelukkig geen ernstige schade, niet aan de motor, niet aan hemzelf.
Na ruim tien uur rijden vonden we via internet een goed hotel. Daar, onder de warme douche, verdween alle ellende van die dag als sneeuw voor de zon. Tijd voor een goed diner. En een nog beter glas.
Nieuwsgierig naar de MRA Iron Curtain Trail-etappes van 2023, 2024 en 2025? Laat het weten via contact@motor.nl Meer info vind je op: mraironcurtaintrail.com
Tekst en foto’s: Michel van Hagen
