Bij de eerste lichtstralen van de dag staat de schaapsherder in Ruinen op om zijn kudde Drentse heideschapen uit de schuur te laten voor een actieve dag in de buitenlucht. Met vierhonderdvijftig schapen (zonder lammetjes), een groep border collies om alles in toom te houden en twee Karpatische honden ter bescherming tegen wolven, is hij klaar voor de dag.
Deze kudde trekt over het Nationaal Park Dwingelderveld, dat prachtige natuur biedt, maar waar motoren niet zijn toegestaan. Geen probleem, want de route die Bernard en ik hebben uitgezet, biedt voldoende natuurpracht. Met één druk op de knop starten we onze motoren bij Hotel Stubbe, onze uitvalsbasis in Ruinen. We hebben een serie brinkdorpen aan elkaar geregen tot een onvergetelijke Drenthe-toer. Deze brinken zijn zo kenmerkend voor de oerprovincie Drenthe, net als hunebedden en de Tourist Trophy.
Heide en zandwegen
Via het Koekangerveld komen we onderweg bij het hoogste punt van Drenthe, dat slechts zeventien meter boven zeeniveau ligt. Hoewel dat niet indrukwekkend is, zijn er gelukkig tal van andere hoogtepunten te ontdekken, waaronder de brinkdorpen. Herberg ’t Knooppunt in Havelte heette vroeger De Brink, en op de gevel van deze herberg, die ooit diende voor postkoetsen, is dat terug te zien. Aan de overkant van de straat staat een beeld van een man en een vrouw die samen een ei of een witte bal vasthouden, waarmee de inwoners van Havelte aangeven dat hun dorp de Parel van Drenthe is.
Dwingeloo trekt ook onze aandacht. Op de Dorpsakker hebben de bewoners graan en bloemen geplant, een oude traditie, want onder de Siepelkerk werden eeuwenlang voedselgewassen verbouwd. Dwingeloo is eveneens een brinkdorp, waar de brink vroeger diende als gemeenschappelijk veld voor het vee en het planten van bomen. Omringd door essen en akkers, heeft de natuur hier zijn gang kunnen gaan, terwijl in het Nationaal Park Drents-Friese Woud de natuur ook zichzelf mag zijn.
Bij De Haar rijden we langs de ingang van het TT-circuit. Assen ligt dichtbij, maar wij richten ons op het brinkdorp Vries, ten noorden van onze motorhoofdstad. De route slingert door het Nationaal Park van de Drentse Aa, waar het Balloërveld onderdeel van uitmaakt. Dit gebied bestond aanvankelijk uit heide en zandgronden, maar tijdens de crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw werden bossen aangeplant als werkgelegenheidsproject. De aanvoer van hout uit Rusland was door de Februarirevolutie en de gevolgen daarvan niet gegarandeerd. Dankzij deze geschiedenis rijden we nu door een koel stuk bos.
TankTasTocht #3 De Linge, Gelderland/Utrecht: Langs de Amazone van de Lage Landen
Grafheuvels van zwerfkeien
De molen in Rolde is de kleinste van Drenthe en staat er zeker al sinds 1873. Op zwart-witfoto’s uit 1925 is te zien hoe de molen boven de voorbijrijdende coureurs uittorent. Hier begon honderd jaar geleden de allereerste Tourist Trophy, maar de route was destijds al te gevaarlijk voor de motoren. Het parcours bevatte een bruggetje met houten planken en een scherpe bocht van grind naar zand, wat zelfs toen als onveilig werd beschouwd. Daarom werd de TT vanaf 1926 over een ander parcours gereden, tot en met 1954 door Assen en Hooghalen.
Zuidlaren heeft de meeste brinken van Drenthe. Op een van deze zeven brinken staat een beeld van Berend Botje in zijn bootje, dat wat verloren lijkt te zijn tussen alle nieuwbouw. Dit dorp is erg toeristisch met veel winkels en horeca, dus kiezen we voor de rustige achterwegen en passeren oude kazernes en boerderijen, brinken en essen. Het is niet altijd duidelijk wat een brink is en wat een gewoon grasveld met bomen eromheen.
Eext heeft ook minstens één brink, met daarop een paard dat is geschonken door de Vereniging voor Volksvermaken. Even verderop staat de winnaar van de verkiezing Boom van het Jaar Drenthe 2018. Onder de rode beuk staat een houten hokje met informatie over deze eer. In Drouwen stoppen we even bij de hunebedden D19 en D20, die net zo Drents zijn als de TT en de brinken. Deze hunebedden zijn de oudste monumenten van Nederland, gebouwd door de eerste boeren van Noord-Europa als grafheuvels van zwerfkeien. Met een beetje fantasie kun je zeggen dat het Trechterbekervolk op deze manier de eerste brinken in Drenthe creëerde. Na de hunebedden gaat de Steenhopenweg verder langs bossen en akkers.
We komen in het Staatsbos op een klinkerweg die zo in de eerste TT-route had kunnen passen. Hier zijn brede sturen en sterke schouders van groot belang, want het wegdek was ooit heel gebruikelijk. De Koesteeg van Borger is weer zo’n stukje Drentse geschiedenis. Ooit was het een smalle onverharde weg met bochten, kuilen en hobbels, maar de gemeente Borger weigerde de weg te verharden, waardoor de TT na 1925 over een andere route moest worden geleid. Tegenwoordig is de Koesteeg geasfalteerd en omzoomd met prachtige rijen bomen. We steken de N34 over en maken via Grolloo en Schoonoord een extra lus om het TT-parcours van 1925 compleet te maken.
Parallelle karrensporen
Drenthe biedt werkelijk veel hoogtepunten, zoals historische schansen uit de Tachtigjarige Oorlog. Bij Valthe is er een schans op de originele locatie nagemaakt. In de jaren twintig van de zestiende eeuw werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bedreigd door buitenlandse invasies, wat leidde tot het bouwen van verdedigingswerken op strategische plaatsen. Zo werd de Valtherdijk door het Boertangermoeras versterkt met aarden wallen en bastions voor artillerie. Dit bleek effectief, want toen de bisschop van Münster, Bommen Berend, in 1665 Groningen wilde veroveren, ontdekte hij dat er in Valthe een krijgsmacht was gelegerd. Hierdoor besloot hij om rechtsomkeert te maken. Hoewel de schans na het vertrek van de soldaten verviel, wisten de inwoners van Valthe in 2022 de schans opnieuw op te bouwen.
Alle brinkdorpen in Drenthe zijn pareltjes, maar Odoorn is bijzonder mooi. Met een geschiedenis die vijfduizend jaar teruggaat, is het een van de oudste dorpjes van Nederland. De kern ervan is meerdere keren verplaatst, maar de charme is intact gebleven. In de muren van het kerkje uit de twaalfde eeuw zijn zwerfkeien verwerkt die eerder voor hunebedden zijn gebruikt. Zo heeft Drenthe zijn oude bouwmaterialen altijd hergebruikt. Van de ooit tachtig hunebedden die in Drenthe stonden, zijn er nu nog maar vierenvijftig over. Drenthe is oeroud; de prehistorische boerderijen en hunebedden lagen langs de oudste hoofdweg van Nederland, die meer dan vijfduizend jaar geleden de Hondsrug volgde en bestond uit een brede waaier van parallelle karrensporen.
Toertocht de Noordkaap van Nederland: voor het donker weer thuis
Wij vermijden de moderne hoofdwegen en kiezen voor zijpaden om Emmen heen, en voegen de brinkdorpen Westenesch, Benneveld, Aalden en Eursinge toe aan onze route. Waarom zouden we ons haasten? In het eeuwenoude tempo van Drenthe valt er veel te genieten. In Ruinen drijft de schaapsherder zijn kudde terug de kooi in en verzamelt zijn honden om zich heen. Bernard en ik zetten onze motoren bij ons hotel op stal. Met een drankje op het terras blikken we terug op de tocht van vandaag en de hoogtepunten die Drenthe rechtvaardigen als de OER-provincie van Nederland.
Foto’s: Bernard Stikfort
| Rennerskwartier Ruinen |
| Het brinkdorp Ruinen is perfect gelegen voor een motortocht door Drenthe. Bij Hotel De Stobbe zijn motorrijders erg welkom. Het hotel biedt stalling voor motorfietsen, een zwembad, een restaurant en moderne kamers. Zo is onthaasten een fluitje van een cent. |
Download de route Drenthe: rollen rond Ruinen
