Marathonmotor Honda CBR1100XX Blackbird: van 1:12 naar ware grootte

Een Honda CBR1100XX Blackbird is niet de meest voor de hand liggende keuze wanneer je op zoek bent naar een motor die je dagelijks wilt gebruiken voor woon-werkverkeer. Toch koos Arjan van den Broek negen jaar geleden voor een Blackbird, vooral omdat hij het een ontzettend mooie motor vond. En ja, liefde maakt soms blind.

Dat er in Arjan van den Broek (53), opgegroeid in Gouda maar nu woonachtig in Gorinchem, een fanatieke motorrijder schuilde, bleef lang een goed bewaard geheim. ‘Ik had niks met tweewielers en had als tiener zelfs geen brommer. Ik vond dat maar enge dingen. Maar het kan verkeren. Rond mijn dertigste reed ik voor mijn werk als mechanical engineer dagelijks van Delft naar Nieuwegein. Zonder file deed ik daar met de auto drie kwartier over. Maar er stond altijd file en dan zag ik de motoren mooi tussen de rijen auto’s doorglippen. Dat schoot tenminste op. Dat, en het feit dat een aantal vrienden van me al langer motor reed, was er de oorzaak van dat ik besloot om motorrijles te gaan nemen. Al heel snel kwam ik erachter dat ik motorrijden hartstikke leuk vond, veel leuker dan autorijden. Mijn eerste motor was een Suzuki GSX750F. Ik zat een tijdje wat krap bij kas en had de keuze of de motor weg of de auto weg. Het werd de auto. Dat zegt denk ik genoeg. Die Suzuki heb ik verkocht toen er 50.000 km op de teller stond. Ik wist niet beter dan dat het rond die km-stand tijd werd naar iets anders uit te zien. Omdat ik inmiddels een relatie had, ging ik op zoek naar een motor waarop ook een duopassagier comfortabel kon zitten. Dat werd een nieuwe Suzuki V-Strom 650. Ook op deze motor heb ik naar tevredenheid 50.000 km gereden. De opvolger van de V-Strom moest een wat zwaardere motor zijn. Zo kwam ik uit bij een Honda CBF1000. Grootste verschil met mijn Suzuki’s was dat de Honda veel betere remmen had. De CBF1000 staat bekend als een betrouwbare motor maar de mijne vrat accu’s.’

Man en motor

1 van 3

Ruil van onderdelen

De opvolger van de CBF1000 die Arjan zocht moest flink wat vermogen aan boord hebben. ‘Al jaren voordat ik dacht aan het halen van mijn motorrijbewijs zag ik ergens in een showroom een Blackbird staan. Ik had toen nog niet zo veel met motoren, maar dat vond ik een heel mooi ding. Voordat ik de CBF1000 kocht heb ik een Blackbird uitgeprobeerd. Dat was een beroerde testrit. Ik raakte direct mijn vertrouwen kwijt bij het wegrijden en in korte bochten. Ik denk dat ik toen nog moest wennen aan het vermogen en het gewicht. Daarom heb ik destijds gekozen voor een Honda CBF1000. Daarmee ben ik wel direct fan geworden van Honda. Wat een gemak! Maar omdat ik dacht dat er op basis van de eerste kennismaking nooit een Blackbird ging komen, heb ik toen een Tamiya modelbouwkit van de Blackbird gekocht zodat ik toch nog van het mooie design kon genieten. Ik had dus eerder een 1:12 Blackbird dan “the real thing”.’

Marathonmotor BMW R 1200 GS: een derde leven voor Auke’s BMW

Maar de echte Blackbird kwam er toch. ‘Op basis van mijn eerdere motoren en proefritten wist ik inmiddels: ik hou van het soepele karakter van een viercilinder en ik hou van wat “teveel” aan cc’s waardoor er altijd genoeg koppel is en je ook wat “lui” kunt rijden. Zo kwam ik toch weer uit bij een Blackbird. Het was – in 2016 – zo’n beetje de laatste kans om er één te vinden met een redelijke kilometerstand en de kleur Titanium Metallic die ik mooi vind. Dat laatste betekende wel dat het een Blackbird van de eerste generatie, dus met carburateurs, moest zijn. Want alleen die hebben deze mooie kleur. De proefrit beviel dit keer wel goed en de deal was snel gemaakt. Ik kreeg nog wat korting omdat ik hem direct wilde meenemen zonder grote beurt. Omdat hij bij een andere MotoPort-vestiging in onderhoud was geweest, durfde de verkoper bij MotoPort Hyppolytushoef – nu Moto Hippo – dat wel aan.’

Hoewel twintig jaar oud zag de Blackbird met 36.000 km op de teller er uit om door een ringetje te halen. En dat voor een meeneemprijs van 3.650 euro. ‘De vorige eigenaar had op zijn manier de motor verfraaid met een ander windscherm, kleine witte knipperlichten en andere uitlaatdempers. Ik wilde de motor graag zo origineel mogelijk hebben. Via internet vond ik een Blackbird-bezitter die precies het tegenovergestelde dacht. Met hem heb ik het ruitje en knipperlichten geruild. Ik blij, hij blij. Originele uitlaatdempers vond ik bij een sloopbedrijf.’

Mooi af fabriek

Het terugbouwen naar origineel deed Arjan zelf. Met de uitlaat ging dat niet helemaal goed. ‘Bij het plaatsen van de dempers heb ik de aansluitmof van de rechter pijp gescheurd. Een combinatie van pakking en slangenklem houdt sindsdien de boel net dicht. Een Ram-mount zit op het balhoofd gemonteerd met een zelf-gefabriceerd soort van “keilbout” systeempje. Het standaard systeem van Ram-mount paste niet doordat je eerst door een klein zeskantig gat moet en daarna kom je in een grotere diameter. Wat er nu in zit is “één keer vastzetten en nooit meer loshalen.” Ik hoop dat het balhoofdlager nooit vervangen hoeft te worden, want dan moet het eruit. Anders dan een aantal andere motoren heb ik deze motor nooit naar zijn maximumsnelheid gebracht. Er was wel gelegenheid en ruimte op de Autobahn en in mindere mate op de Nordschleife. Maar bij deze motor haakte ik toch af bij 265 km/u. Terwijl de Blackbird juist graag nog harder wilde. Maar bij die snelheden wordt het asfalt heel smal en is er geen reactietijd meer als er iets onverwachts gebeurt.

De Blackbird heette in zijn tijd een Supersport te zijn. Naar huidige maatstaven is het een (zeer) sportieve toerfiets. Ik heb nog nooit last van mijn polsen gehad en de zit is best relaxed. Ik zit liever iets voorover in de rijwind, dan rechtop in de turbulentie van een ruitje.’

Omdat Arjan de motor hoofdzakelijk voor woon-werkverkeer gebruikt is gebrek aan bagageruimte het enige gemis aan de Blackbird. ‘Een laptop en soms wat extra kleding gaat meestal mee. Eerst onder een bagagenetje achterop, maar toen ik een keer bijna mijn laptop verloor heb ik een Kriega US-tas gekocht. Die zit stevig achter op het zadel gemonteerd, een uitkomst. Verder mis ik weinig aan de Blackbird of het zou ABS moeten zijn. En wat beter zou kunnen is het ontwerp van de koplampunit. Daar kom je achter als je een lampje moet verwisselen. Bijna niet te doen.’

Onderhoud

Het overgrote deel van de kilometers die Arjan met zijn Honda heeft gereden betreft woon-werkverkeer. ‘Wel ga ik er ieder jaar met een stel motorvrienden een weekend of een heel lang weekend op uit. Maar verder dan het Zwarte Woud ben ik met de Blackbird niet geweest. Ik ben nooit gevallen tijdens het rijden. Maar de Blackbird heeft wel de nodige “lullige” ongelukjes voor zijn kiezen gehad. Zo ben ik eens weggereden terwijl het achterwiel nog met een zware ketting aan een hek vast zat. Geen aanrader. Ik lag na 10 cm op mijn kant. Carterdeksel was beschadigd, maar dat is wel weer netjes opgeknapt. En ik ben eens met de standaard achter een dorpel blijven haken toen ik de motor achterwaarts uit de garage duwde. Ook toen lag ik op mijn kant. Geen zichtbare schade, wonder boven wonder. En vrij recent verloor ik mijn evenwicht toen ik achterwaarts, zittend op de motor, de straat op rolde. Het was vanaf een auto-oprit, dus het stoepje was minimaal. Ik doe zoiets elke dag bij mij thuis, maar hier was het blijkbaar toch net iets anders. Ditmaal wel aardig wat schade: krassen op de kuip.’

Op onderhoud bezuinigt de eigenaar niet. De motor krijgt iedere 6.000 km een beurt. ‘De motor is bij diverse zaken in onderhoud geweest. Niet omdat ik ontevreden was, maar vanwege verhuizing of een motorzaak die ophield. Momenteel wordt het onderhoud naar tevredenheid gedaan door een kleine motorzaak, DGM in Meerkerk. Ik kende de monteur van een eerdere zaak. Dat schept vertrouwen. De onderhoudskosten zijn veelal te overzien. Alleen als er nieuwe banden gemonteerd worden valt de rekening hoger uit. En die keer toen de remschijven voor aan vervanging toe waren. Het liefst had ik originele schijven gemonteerd, maar die waren zo duur dat ik toch maar heb besloten om aftermarket schijven van EBC te monteren. Dat scheelde een fors bedrag.’

1 van 5

Honda CBR1100XX Blackbird op de brug

Dat Arjan geen ‘mooiweerrijder’ is werd op de dag van het Marathonmotorbezoek bij MOTO73-expert Van Sleeuwen duidelijk. Er werd natte sneeuw voorspeld (het werd zelfs droge sneeuw), maar dat weerhield de Blackbird-rijder er niet van om naar Volkel te komen voor een inspectie van zijn 29 jaar oude motor. Afgezet tegen de leeftijd is de kilometerstand van iets meer dan een ton relatief laag te noemen. Van Sleeuwen begint met een kort proefritje. ‘Ik denk dat we er hier weer eentje hebben. De motor stuurt niet prettig op een rotonde.’ Daarmee doelt de expert op een versleten balhoofdlager, het meest voorkomende euvel waarvan de motorbezitters zelf meestal geen weet hebben. Op de brug, met het voorwiel los, is het ingesleten lager heel goed voelbaar.’ Arjan: ‘Dat is misschien de reden waarom ik soms dacht dat er iets met mijn voorband aan de hand was. Bij de eerstvolgende beurt moet dat lager worden vervangen, maar ik moet eerst even goed nadenken hoe ik de Ram-mount steun uit het balhoofd ga verwijderen. Dat is dan nog even een dingetje.’

Afgezien van wat krasjes op de kuip, veroorzaakt door omvallen, ziet de Blackbird er keurig verzorgd uit. En dat terwijl de eigenaar aangeeft zeker geen poetser te zijn. ‘Voor mij is de motor een gebruiksvoorwerp. Ik behandel de motor als ware het een auto. Dat er een sticker wat los hangt boeit me niet. Maar voor de fanatieke Blackbirdfan, die zijn motor koestert tot in het oneindige, is dat natuurlijk een gruwel.’

Marathonmotor Honda VFR800X Crossrunner: blijvertje wat toch niet blijft

De remschijven van de Blackbird zijn voor nog als nieuw en de remklauwen netjes gangbaar. Aan de voorvorkpoten is te zien dat er niet alleen in de zomer met de Honda is gereden. Maar verder zijn er amper ‘pekelsporen’ zichtbaar. De voorvork is nooit lek geweest, maar bij controle van de achterschokdemper slaan de twijfels toe. De onderkant is nat, een combinatie van water en vettigheid. Maar het is niet te zien waar dat vet vandaan komt. Zou kunnen dat het via de ketting op die plek terecht is gekomen. Van Sleeuwen: ‘Maak de boel een keer goed vetvrij schoon en hou het daarna even in de gaten of er weer vettigheid komt. Is dat het geval, laat dan de schokdemper een keer controleren. Omdat de demping van de schokdemper nog goed voelt, denk ik dat het wel mee zal vallen.’

Het motorblok is zoals je dat van een Honda mag verwachten oliedicht. Arjan: ‘Het olieverbruik is zo weinig dat het niet te meten is. Wel heb ik een keer een brandstoflekkage gehad. Mijn vrouw had het al een poosje over een benzinelucht in de garage. Pas toen er druppels op de grond lagen werd de oorzaak duidelijk: lekke brandstofkraan. De afdichtringetjes en pakkingen waren opgevreten door E95. Vanaf dat moment ben ik altijd 98 gaan tanken.’

Van Sleeuwen komt al snel tot de conclusie dat deze Blackbird ondanks zijn leeftijd nog in topconditie verkeert. Nog een ton erbij kan gemakkelijk. Toch is de eigenaar dat niet van plan. Arjan: ‘Ik ben de motor nog lang niet beu, maar voor de nabije toekomst staat er toch een andere motor op het programma. Eentje die wat praktischer is en waaraan ik een paar koffers kan hangen. Die koffers zijn ook te koop voor een Blackbird, maar dat vind ik esthetisch echt niet verantwoord.’

Foto’s: Peter van der Sanden

Honda CBR1100XX Blackbird: goed om te weten

In 1996 vond de introductie plaats van de Honda CBR1100XX Super Blackbird. Voor toen het highspeed supersport-vlaggenschip van Honda. Het design was ontwikkeld in de windtunnel. Een niet helemaal overbodige luxe voor een motor waarmee je bijna 300 km/u zou kunnen halen. De Blackbird is vernoemd naar een supersnelle straaljager, de Lockheed SR-71 Blackbird. De snelste en hoogst vliegende straaljager tot dan toe ooit gebouwd. Maar blackbird is ook het Engelse woord voor merel. En dat klinkt een stuk minder indrukwekkend. Met zijn vermogen van 164 pk (na 2000 was dat officieel 152 pk) was de Blackbird, die sinds 2008 uit productie is, een pk-topper. Alleen door zijn relatief hoge gewicht (223 kg) moet hij het afleggen tegen de nieuwere generatie sportmotoren.

De CBR1100XX is een totaal nieuw ontwikkelde motor. Het blok is dan ook geen CBR1000-blok opgeboord tot 1137 cc. Qua compacte constructie lijkt het blok nog het meest op dat van een CBR900 Fireblade.

In 1999 kreeg de Blackbird z’n eerste update. De carburateurs werden vervangen door een injectiesysteem. De uitlaat werd lichter en van roestvrijstaal. De tankinhoud ging van 22 naar 24 liter. Daarnaast kwam er een startonderbreker op het contactslot om het dievengilde op afstand te houden. Uiterlijke veranderingen waren de magnesiumkleurige carterdeksels en het ‘gestapelde’ achterlicht en het ram air-inlaatsysteem.

Vanaf 2000 bestond de mogelijkheid om de motor in plaats van met een zwart frame ook met een mat-zilvergrijs frame geleverd te krijgen. Ook de velgen en de motordeksels hadden dan die kleur. De laatste aanpassing dateert van 2001. De Blackbird kreeg toen een grotere kuipruit, digitaal cockpitje en een katalysator in het uitlaatsysteem.

Honda CBR1100XX Blackbird