Marathonmotor Yamaha XT1200ZE: ziet er na 123.000 km nog uit als nieuw

Hoewel niet het grootste verkoopsucces van Yamaha, is de XT1200ZE Super Ténéré voor menig avontuurlijk ingestelde motorrijder een prettige reispartner. Mark Luijten is zo iemand, al gebruikt hij de zware Ténéré nooit voor offroad-doeleinden. Dat, en omdat Mark de motor nooit in de winter gebruikt, is er wellicht de oorzaak van dat Mark’s Yamaha er na 123.000 km nog uitziet als nieuw. Haast te mooi om waar te zijn, maar in dit geval is het helemaal waar.

Man en motor

1 van 3

Mark Luijten (44) uit Bladel was in zijn tienerjaren fervent brommerrijder. ‘Maar na die brommers stond een motor niet op mijn verlanglijstje. Ik was veel meer bezig met vrachtwagens en werd internationaal truckchauffeur. Dat was een groot aantal jaren mijn lust en mijn leven. Een motor kwam pas in beeld toen ik 24 was. Een paar vrienden van me hadden het idee opgevat om een motorrijbewijs te gaan halen. Of ik dat ook zag zitten? Normaal gesproken had ik daarvoor geen tijd, ik was meerdere dagen door de week van huis, dus van wekelijkse lessen zou weinig komen. Maar toen ik hoorde dat het mogelijk was in vier dagen intensief lessen (theorie en praktijk) dat motorrijbewijs te halen, ben ik overgestapt. Nadat het was gelukt met dat rijbewijs heb ik direct een motor gekocht, een Kawasaki ZX-9R Ninja. Mijn moeder was helemaal anti-motor, maar mijn vader kon er wel mee leven. En verder had ik een oom met een Goldwing die verre reizen maakte op de motor. Dat was wel totaal iets anders dan mijn buikschuiver. Lang heb ik niet op de Kawasaki gereden. Al na 1.000 km kwam ik er achter dat zo’n racer niets voor mij was. Veel te sportief. Deze motor heeft daarna een aantal jaren ongebruikt bij me in de schuur gestaan. In 2013 heb ik samen met een vriend een opgevoerde Honda MT gekocht, eentje met een 110cc-cilinder. Met twee van die dingen zijn we binnendoor naar Lourdes gereden. Dat was echt een belevenis. Tentje en slaapzak achterop en maar zien waar we terecht kwamen. Ik denk dat ik daar de smaak van het reizen op twee wielen te pakken heb gekregen. Die ervaring was in ieder geval de aanleiding om toch weer een motor te kopen. Ruim 400 km op een dag op de snelle brommer was net iets te veel van het goede. In een Honda XL700V Transalp dacht ik de ideale reisgenoot gevonden te hebben. Maar met volle bepakking kwamen zowat bij iedere rotonde de zijkoffers aan de grond. En het vermogen, zeker bij het uitkomen van stijgende bochten, schoot mijns inziens tekort.’

Marathonmotor Honda VF1100C Magna: als het ietsje meer mag zijn

Double Clutch

Vooral dat gebrek aan vermogen was voor Mark een reden om na een jaar Transalp op zoek te gaan naar een zwaardere opvolger. ‘Ik had voor mezelf vier eisen op papier gezet: de motor moest een cardan hebben, het moest een Japanse motor zijn, een tweecilinder en er moest cruise control op zitten. Zodoende kwam ik in 2016 uit bij een Yamaha XT1200 Super Ténéré. Die voldeed aan al mijn wensen. Ik heb de meest uitgebreide versie (Explorer-pakket) gekocht met alles d’r op en d’r aan. Daar hoorde ook een kofferset bij. Zag er mooi uit, maar de koffers vond ik toch te klein. Ik heb de set verkocht en een ruimere set van Givi gemonteerd. Die set maakt de motor wel behoorlijk breed, maar je kunt tenminste wel iets meenemen. De meeste kilometers die ik met de motor rij zijn vakantiekilometers. Reizen naar Spanje, Portugal, Italië, Slovenië, Kroatië, Bosnië, Montenegro, Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije stonden al eens op het programma. Ik ben gestopt als internationaal chauffeur, omdat het werk me niet meer aanstond. Het avontuurlijke en de vrijheid dat me destijds trok in dat werk was verdwenen. Je wordt overal gevolgd. Ik werk nu nog steeds in de logistiek, als teamleider in een tweeploegendienst in een magazijn. Buiten de wintermaanden ga ik regelmatig met de motor naar het werk. Sinds ik niet meer op de truck zit, heb ik meer tijd om met de motor op pad te gaan. Soms alleen, maar meestal met vrienden. Sinds een tijdje ben ik lid van MTC Double Clutch uit Eersel. Het is altijd gezellig om met een aantal gelijkgestemden op pad te gaan. Niet al te vroeg in de middag aan het bier, maar proberen zo lang mogelijk op de motor te zitten. Dat bier kan later op de avond ook nog wel.’

Geen offroad

De Yamaha XT1200ZE Super Ténéré staat bekend als een vrij probleemloze motor. En dat is dan ook een van de redenen waarom Mark na acht jaar nog zo tevreden is over zijn machine. ‘Afgezien van de beurten in de garantieperiode doe ik het onderhoud aan de motor zelf. Ik ben een pietje-precies, alles moet bij mij 100% in orde zijn. En ik hou van poetsen. Daarom rij ik er ook niet mee in de winter. Zout is funest voor een motor. Hoe je het ook draait of keert, het laat altijd sporen na. Ik ben in het voorjaar een keer in de Pyreneeën geweest. Volgens mij lag er hoger in de bergen nog wat strooizout op de weg wat zijn sporen heeft achtergelaten op het linksysteem. Een leek zal het amper zien, maar ik stoor me daar al aan. Offroad gaan met de XT1200 doe ik niet, tenzij we onverwacht op een onverhard pad in de bergen uitkomen. Meestal spreek ik vooraf met mijn reisgenoten af om niet offroad te rijden, dat we dan omkeren. Maar in de praktijk komt het erop neer dat we het toch even proberen, zoals in Bosnië. Wanneer je dan een houtwagen op een smal bospad tegemoet rijdt, wordt het toch even heel spannend. Uitgerust met volle bepakking is offroad niet echt een pretje. Niet voor mij tenminste. Dat het wel kan laten diverse filmpjes op YouTube zien, maar ik blijf liever op het asfalt.’

De XT1200 heeft één keer een terugroepactie gekend. Dat had te maken met de cruise control. Het microschakelaartje van de voorrem dat de cruise control moet uitschakelen wanneer je remt, functioneerde niet goed. ‘Zoals gezegd doe ik de beurten allemaal zelf. Twee keer heb ik de kleppen gesteld. Heel veel viel er overigens niet te stellen. Het is wel een stevige klus om bij de kleppen te kunnen, want er is weinig sleutelruimte. Voor iemand die dat vaker doet valt het misschien nog mee, maar als je er voor het eerst aan begint is het verstandig om vooraf het werkplaatshandboek of filmpjes op YouTube te bekijken. Dan sta je minder snel voor verrassingen.’

Balhoofdlager

In de wintermaanden, wanneer de motor droog binnen staat, wordt de Super Ténéré vertroeteld. Dat wil zeggen dat de motor dan van onder tot boven wordt nagekeken. Geen enkel onderdeel wordt overgeslagen. Daarom ziet alles aan deze Yamaha er na 123.000 km nog uit als nieuw. ‘Slijtdelen zoals banden en remblokken worden natuurlijk vervangen op momenten dat het nodig is. Daar wordt niet mee gewacht tot in de winter. Ik ben heel erg van het anticiperen. Ik probeer iets te vervangen, of na te kijken, voordat ik denk dat het daadwerkelijk stuk kan gaan. Daarom reinig ik om de paar jaar de gasklephuizen en de injectors. Koppelings- en remvloeistof zijn ook regelmatig aan de beurt om te worden ververst. Om niet onderweg met een lek ventiel te komen staan, heb ik die een keer vervangen. Qua banden vertrouw ik volledig op de Bridgestone A41’s. Lange levensduur (16.000 km) en vertrouwde grip onder alle omstandigheden. De achterbruglagers en de linklagers heb ik al eens een keer opnieuw in het vet gezet. Bleek nog niet echt nodig, het zag er nog prima uit, maar een tijdige controle kan nooit kwaad. De motor is een paar keer omgevallen. De valbeugels hebben de val goed opgevangen, al leverde dat wel wat krassen aan die beugels op. Ik heb die beugels opnieuw laten moffelen in dezelfde kleur rood als enkele rode accenten op de Super Ténéré. De motor heeft daardoor een heel ander aanzicht gekregen. Ik ben er zeer tevreden over.’

Aan het einde van vorig seizoen merkte Mark op dat het de hoogste tijd werd om het balhoofdlager te vervangen. ‘Normaal gesproken doe ik alle klussen zelf, maar deze heb ik uitbesteed aan de dealer, omdat ik niet over het juiste gereedschap beschik. Bovendien moest de ABS-pomp een keer worden doorgepompt en was de voorvorkolie aan vervanging toe. Dat was de reden om de motor een keer weg te brengen in plaats van er zelf aan te beginnen.’

1 van 7

Yamaha XT1200ZE op de brug

Wanneer Mark Luijten met zijn XT1200 op de parkeerplaats bij MOTO73-expert Van Sleeuwen staat, lijkt het alsof de motor even daarvoor uit de showroom is gerold. En een stand van 23.000 km lijkt beter bij het uiterlijk te passen dan 123.000 km. Het gebruikelijke proefritje brengt daarin geen verandering. ‘Nog maar eens een bewijs dat je een motor met meer dan een ton op de teller niet als “oud” hoeft te bestempelen. Maar eerlijk is eerlijk, deze motor ziet er nog extreem nieuw uit’, aldus Van Sleeuwen.

Op de brug valt nog eens extra op dat ook op plekken die normaal gesproken aan het gezicht worden onttrokken bij de poetsbeurten niet zijn overgeslagen. Of het nu de uitlaatbochten of het linksysteem betreft, het ziet eruit als nieuw. En dat geldt ook voor de remschijven voor. Na 123.000 km nog nooit vervangen en er valt amper slijtage te meten. Mark: ‘Op zich wel verklaarbaar, want ik anticipeer in het verkeer en rem vrij weinig. Ik rij veel met volle bepakking. Bij gebruik van de voorrem duikt de motor naar mijn idee te veel, wat ik niet als prettig ervaar. De schijf achter is onlangs wel voor het eerst vervangen.’

Behalve het balhoofdlager is er bij de Super Ténéré nog nooit een lager vervangen. Het balhoofdlager moet wel iets strakker worden afgesteld. Een paar tikken tegen de stelmoer en de speling is weg. ‘Nadat er een nieuw balhoofdlager is geplaatst, komt het vaker voor dat je na zeg pakweg duizend kilometer even naar de afstelling moet kijken, zoals in dit geval’, aldus Van Sleeuwen.

Een heel klein puntje van kritiek is er op het contactslot. De sleutel moet iets van je af worden gedrukt om het contact aan te zetten. De cardan, door Mark wel regelmatig van verse olie voorzien, is tot nu toe probleemloos gebleken. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Niets valt er op- of aan te merken bij deze XT1200. De eigenaar hoort het tevreden aan. ‘Eerlijk gezegd had ik ook niet anders verwacht. Alles moet goed zijn en er het liefst uitzien als nieuw. Ik heb wel eens gedacht om iets anders aan te schaffen. Maar wat? Nieuwe XT1200’s worden niet meer gemaakt. En waarom deze inruilen als die nog zo goed is? Ik verwacht zonder problemen de twee ton te gaan halen. Zou ik wat meer offroad gericht willen gaan rijden, dan zou ik kiezen voor een lichtere motor. Maar zolang ik meestal met bepakking en langere afstanden onderweg ben, geef ik de voorkeur aan de zwaardere XT1200 in plaats van bijvoorbeeld de lichtere T700.’

Foto’s: Peter van der Sanden

Technische gegevens Yamaha XT1200ZE

Yamaha XT1200ZE: goed om te weten

Yamaha heeft lang gebroed op een tegenhanger voor de BMW R1200GS, maar in 2010 was het dan eindelijk zover. De Yamaha XT1200Z Super Ténéré zou de markt van reis-enduro’s flink opschudden. Yamaha had al een Ténéré, de XT660Z, maar dat was een gunstig geprijsde eencilinder. Een alleskunner, maar geen vette toermachine met cardanaandrijving. Net als de BMW is de XT1200Z een tweecilinder, maar daarmee houdt de vergelijking qua krachtbron ook zo’n beetje op. Een BMW GS heeft niet alleen de looks van een allroad, je kunt er ook echt mee van de weg af. Als de ondergrond maar niet al te los (zand) of glibberig (klei) is. De Yamaha voelt zich ook in zijn element buiten het asfalt, al zullen net als met de BMW de meeste rijders maar mondjesmaat het asfalt verlaten. Qua (vanaf) prijs is de Yamaha te vergelijken met de BMW en ook op het gebied van verkrijgbaarheid van accessoires doet deze Yamaha weinig onder voor de GS. Wel is het zo dat wat bij een Japanse motor standaard is bij BMW vaak als optie besteld moet worden. Omdat de XT1200Z een toer- en sportstand kent, is de motor zowel geschikt voor rustige toerrijders als wat meer sportief ingestelde rijders. De Yamaha XT1200Z deed het redelijk in de verkoopcijfers, maar een echte bedreiging voor de BMW R1200GS is de motor niet geworden wat deels komt omdat er steeds meer spelers op de markt van dikke allroads zijn gekomen. De XT1200 Super Ténéré was er nieuw in vier uitvoeringen: ZE Super Ténéré Raid Edition, ZE Super Ténéré, Z Super Ténéré en ZE Super Ténéré E. De verschillen zitten in de aankleding. Motorisch zijn ze allemaal hetzelfde.