Sauerland – niet alleen het land van duizend bergen met talloze bochten en duizend ritten, maar ook een kleurrijke zak vol verrassingen. Van het vreemde Curioseum in Usseln tot de spannende Willinger Skywalk en de ontspannen oevers van de Sorpe, Henne en Möhne.
‘Rondom de Sorpe ligt het Bermudadriehoek van Sauerland – daar verdwijnen de meeste rijbewijzen,’ grijnst Reinhard. Als eigenaar van het populaire landgasthuis ‘Zum Wilden Zimmermann’ in Hallenberg, dat geliefd is bij motorrijders, kent hij de scene door en door. Hij is mijn gids voor een rondje door het oostelijke deel van het Hochsauerland en trekt in plaats van zijn ‘boze’ KTM 1290 Super Adventure R de krachtige Indian Roadmaster Limited uit de garage. We verlaten het mooie vakwerkstadje, dat elke tien jaar het decor is voor Passiespelen, slaan van de B236 af naar Braunshausen en volgen de borden naar het Ruhewald. Plezierig slingert het smalle weggetje, nauwelijks breder dan de Indian, door het schaduwrijke groen, totdat het landschap opener en uitgestrekter wordt. De Medebacher Bucht, dat door het toeristenbureau wordt gepromoot als ‘Het Toscane van Sauerland’, is de regio met de meeste zonuren in Noordrijn-Westfalen. Het ligt in de regenschaduw van het 800 meter hoge Rothaar-gebergte, vandaar. Via Medelon, Glindfeld en Oberschledorn zigzaggen onze tweecilinders in ruime bochten door het zacht glooiende heuvellandschap. Maar van Düdinghausen naar Usseln rockt de route echt, waar we ‘de echte bergcircuits van Nuttlar naar Kallenhardt en van Meschede via de Stimmstamm naar Warstein vinden,’ zoals Reinhard onthult.
Toertocht Emsland, Noord-Duitsland: langs ‘vergeten’ kampen
Dystopisch panorama
Bijna jammer dat het niet regent. Je zou urenlang in Usseln door het Curioseum kunnen dwalen – en altijd weer nieuwe en bizarre dingen ontdekken in deze museale wonderwereld, boordevol oldtimers, kitsch, kunst en rommel. Buiten staan een afgedankte onderzeeër en een Starfighter, binnen microcars, Jaguar E-Type en een Mercedes-Benz 300 SL met vleugeldeuren dicht op elkaar, terwijl je zowel Napoleon te paard als de buitenaardse ET tegenkomt in een soort zeepkist. En in een MV-Agusta-tentoonstelling treffen we de handtekeningjager Hartmut ‘Harti’ Kleinert, de gepensioneerde bakker toont trots zijn rood-zilveren raceoverall, vol met meer dan zestig handtekeningen van Giacomo Agostini tot John Surtees en Valentino Rossi.
Ver weg van het alledaagse ligt een uitbraak uit het dagelijks leven, want richting het nabijgelegen Willingen ligt ‘Sauerland Stern Hotel’, dat excentrieker is dan Winterberg. Een local zegt: ‘Dit is het antwoord op de strandfeesten op Ibiza. Op z’n Duits.’ En terwijl het 1000-beddenhotel strijdt tegen een imago van vette Duitse feesten en polonaise, siert de skischans Mühlenkopf als het toeristische uithangbord van Willingen. Net zo spectaculair gaat het eraan toe op de Skywalk, honderd meter boven het Strycktal en 664 meter (zonder duizeligheid) zwevend en schommelend tussen de schansen en de tegenoverliggende Musenberg. Voor motorrijders die de maag liever vullen dan laten opspelen, is een paar verdiepingen lager ‘Café-Restaurant Aufwind’ een veilig toevluchtoord.
Door gaan we. Eerst naar de Bruchhauser Steinen, waar vier markante rotsen als tandenstompjes uit de beboste Istenberg oprijzen. Daar kun je paragliden of de Rothaarsteig beklimmen. Vervolgens een plek waar niemand al generaties omheen kan: Fort Fun Abenteuerland bij Bestwig-Wasserfall, een pretpark met attracties en shows zoals in het Wilde Westen. Vandaag zelfs met een native american, een edele ‘roodhuid’ uit Spirit Lake/Iowa. Tot grote vreugde van de klas 9.1 van de Städtischen Gesamtschule Lippstadt, die zich, eerst wat verlegen, uiteindelijk nieuwsgierig in de rollende disco met 200-watt surround sound verzamelt. Tot slot een korte blik op de achtbaan en het reuzenrad en we zitten alweer in het bochtenspel over de Andreasberg richting de toeristische mijn van Ramsbeck. Omdat het maar niet wil regenen, laten we de rit onder de grond voor wat het is en kiezen we voor de liftschacht en ander materieel. Zoals de afgedankte diesel-loc met een driecilinder Deutz van 75 pk bij 900 tpm. Of de zogenaamde Tourendampfer met 92 pk bij 4.200 tpm. Deze rijden nu rustig en soeverein, maar zichtbaar sneller door het Brabecketal dan vroeger loc A3M420. Die haalde volledig beladen slechts 4 km/u… over snelheid gesproken.
Via Westernbödefeld, Bad Fredeburg en Obringhausen navigeren we naar Wormbach, het begin van een vlotte etappe over Bracht en Oedingen naar het festivalterrein voor de Karl May-festspielen in Elspe. Maar ach, vanaf 16.00 uur gesloten, maar we kunnen gerust zijn: Winnetou en Old Shatterhand zorgen voor recht en orde terwijl de gieren schroeven in de lucht.
‘Hier geen plek voor eenvoudig, oppervlakkig vermaak, maar wel voor uitdagende attracties…,’ zo staat op de website van de Sauerland-Pyramiden in Lennestadt-Meggen. Ongetwijfeld spannend, de zeven futuristische piramides in het Galileo-Park – zelfs de bewegwijzering is al een raadsel. Dit lossen we niet op, dus gaan we verder om ons ook op andere plekken te verwonderen.
‘Tot Bad Berleburg wordt het leuk,’ verheugt Reinhard zich over dertig bochtige kilometers. En eigenlijk zou hij in plaats van AC/DC ook Boudewijn de Groot kunnen draaien, als hij de zanger zou kennen. ‘Over de boom die doodging’ is een mooi lied, maar het panorama dat zich voor obx uitstrekt is angstaanjagend dystopisch. Het landschap is doorsneden door enorme bruine vlekken van gekapte arealen, waar ooit sparren stonden, tot ze door droogte en hitte uitgeput raakten waardoor schorskevers vrij spel kregen.
We jagen als Lucky Luke onze steeds langer wordende, steeds weer van richting veranderende schaduw op het asfalt na. Voorbij aan het Panoramapark, een gezinsvriendelijk vrijetijds- en wildpark, en de Rhein-Weser-toren waarvan het café alleen nog in het weekend geopend is. Ondertussen verzamelen we nog een paar potentiële tussenstops: De Wisent-Wildnis aan de Rothaarsteig tussen Aue en Jagdhaus, het Bestekmuseum in Fleckenberg en de modelbaan in Schmallenberg-Grafschaft.
Mooi dat het geen zaterdag, zondag of feestdag is. Want dan zou de bochtige B236 van Oberkirchen omhoog naar Winterberg-Hoheley voor motoren gesloten zijn; legaal mag je daar op zulke dagen alleen naar beneden. Tja, beste knieschrapers, verder geen commentaar. Een omweg naar de Kahlen Asten – beslist niet het hoogste punt van Noordrijn-Westfalen, dat is de Langenberg bij Niedersfeld – en dan terug naar Hallenberg.
Bergexamen
Nog iets vergeten? Juist, de ‘Bermudadriehoek van Sauerland’. Dus op naar de vrolijke, bochtige wegen. Deze dag rij ik samen met Uwe en zijn mooie BMW R nineT Scrambler, in Kalamata Metallic Matt en met gouden spaakwielen. Vanuit Arnsberg, niet over de Ochsenkopf die op weekenden en feestdagen voor ons gesloten is, maar vanuit Neheim langs het klooster Oelinghausen richting Holzen en Asbeck. In de berm de eerste, dubbele geleiderails als indicatie dat het hier ook hard kan gaan. Maar als je de bocht eenmaal verkeerd hebt aangesneden, schakel je over naar de ‘tufmodus’. Uwe: ‘Dat is een hoek die rust verdient’ – wat betekent dat deze in de GPX-track gewoon buiten beschouwing blijft. Via Herdringen rijden we in een rustig tempo we naar Albringen en slingeren omhoog naar Eisborn. Daar waar de schuttersfeestmuziek zich mengt met het gebrom van de uitlaatpijpen, waarschuwt een bord voor voetgangersverkeer met promillage.
De ouverture voor de storm is het traject door het Hönnetal en dan over Langscheid uiteindelijk afdalen naar de Sorpe. Dan zitten we in het oog van een zondagse orkaan. Stop and Go – and Show – op de weg langs het stuwmeer. Gezien en gezien worden bij het populaire restaurant ‘Bei Stavros’, waar je aan de overkant zelfs moet betalen voor een motorparkeerplaats. Contactloos via een app, dat dan weer wel. Dan maar liever iets verder rijden, naar de schaduwrijke, gratis parkeerplaats naast de rustieke snackbar ‘Lucas am See’. Daar treffen we Michael met zijn afgeleefde Moto Guzzi California III. Een creatief tegenwicht tegen, laten we zeggen: een Roadmaster. Maar beide zijn helemaal prima, ieder zijn plezier.
Toertocht Zuidwest-Eifel, Duitsland: binnenom en buitenom
Na de pauze pakken we de lekkere slingerwegen van Allendorf naar Plettenberg-Leinschede en, gegarneerd met groene hobbelstroken dwars over de weg, van Rönkhausen terug naar Allendorf. Niet vergeten: de omweg naar Wildewiese, een doodlopende weg die eindigt bij ‘Steinbergs Naturhotel Wildewiese’ met zijn biertuin die mooie uren belooft aan het einde van de wereld. Faulebutter, Baukloh, Hasenknick – op de kaart zijn zelfs grappige plaatsnamen te vinden. Oppassen dat je niet verzandt in het plezierige hoeken in de Bermudadriehoek; ook over Stockum, Obersalwey en Schüren gaat het kort maar krachtig bochtig naar de Hennesee. Met wat meer snelheid dit keer, omdat onderweg het DampfLandLeute-museum in Eslohe lokt.
Inmiddels is het uitgaande recreatieverkeer afgezwakt, zelfs de wegen langs de stuwmeren zorgen voor plezier. Helemaal prachtig is het speciale ‘Bergexamen’ dat je wordt afgenomen op de weg van Meschede via Hirschberg naar Niederbergheim. Dan eindelijk Cool down op de noordelijke oever van de Möhne, waar snackbar, café of loungebar je uitnodigt tot een ontspannen tussenstop. Van ‘Uferlos’ met zijn fijne zandstrand tot het legendarische ‘Geronimo’ en het niet zo hippe ‘Wolf’s Revier’. Verder maar weer, want dit rondje sluit in Hüsten en is tevens het einde van twee overvolle dagen in het Land van duizend bergen en ritten. En nu met de benen languit op een stoel en een biertje binnen handbereik. Pffftt…
Download de route onderaan deze pagina.
Tekst en foto’s: Klaus H. Daams
Reisinfo
Slapen
Landgasthuis Zum Wilden Zimmermann, Nuhnestraße 25, 59969 Hallenberg, telefoon 02984/8221, sauerland-powerland.com is volledig ingesteld op motorrijdende gasten; waard Reinhard geeft toertips of rijdt zelf mee, zijn vrouw Kati zorgt voor de inwendige mens en zelfs voor glutenvrij bier. Alleen maar positieve verhalen over het eveneens motorrijdersvriendelijke Haus Recke, Binolen 1, 58802 Balve, telefoon 02379/209, www.haus-recke.de; eigenaar Uli leidt je via legale achterafweggetjes door Sauerland, keuken en service zijn als top beoordeeld.
Eten
Café-Restaurant Aufwind in Willingen biedt naast eten en drinken ook een adembenemend uitzicht op de Mühlenkopfschanze en de Skywalk, cafe-aufwind.de. Met zelfgebakken lekkernijen en taarten scoort Bäckerei Café Hamich in Bestwig-Ramsbeck, www.baeckerei-hamich.de. Aan het einde van een landschappelijk prachtige doodlopende weg nodigt de biertuin van Steinbergs Naturhotel Wildewiese uit voor een tussenstop aan het einde van de wereld, steinbergs-wildewiese.de.
Uitstapjes
Heel nieuwe perspectieven bieden de Willinger Skywalk – tijdens een wandeling over de met 664 meter langste hangbrug van Duitsland, op licht schommelende loopbruggen honderd meter boven het Strycktal. Skywalk Willingen. Ook de moeite waard: het Curioseum in Willingen-Usseln; Mijn Ramsbeck in Bestwig; Sauerland-Pyramiden in Lennestadt-Meggen; DampfLandLeute-museum in Eslohe.
Adressen
Download de route Toertocht Sauerland, Duitsland: duizend bergen, duizend ritten
