Fotografie: Henk Keulemans
Op 20 Mei 2023 was het exact vijftig jaar geleden dat er zich op het Autodromo Nazionale Monza (Italië) één van de grootste tragedies in de geschiedenis van het wereldkampioenschap wegraces voltrok. Direct na de start van de 250cc-race deed zich in de Curva Grande een massale valpartij voor, waarbij de Italiaan Renzo Pasolini en de Fin Jarno Saarinen het leven lieten. Het overlijden van deze twee heel populaire topcoureurs bracht een enorme schok te weeg. Zo ook bij mij. Vooral ook, omdat ik Jarno Saarinen en zijn vrouw Soili goed had leren kennen toen ze in 1970 voor het eerst in het GP-rennerskwartier opdoken. Het stel was niet alleen heel sympathiek, maar had ook een enorme uitstraling. Ze trokken van circuit naar circuit in een blauw Volkswagen-busje met daarin een 125cc-Puch en een 250cc-Yamaha TD2.
Drama in Monza: wat heeft zich afgespeeld op het circuit in 1973?
Dat Jarno niet alleen talent had als technicus (afgestudeerd ingenieur automobieltechniek), maar ook als coureur werd al snel duidelijk. Op het einde van zijn eerste GP-seizoen was hij op zoek naar een 50cc-machientje. ‘Want ik vind een kwartliter te hard gaan’, hoor ik hem nog zeggen. Echter, het tegenovergestelde gebeurde. Want hij kreeg voor 1971 van de Finse Yamaha-importeur Arwidson 250cc- en 350cc-productieracers aangeboden. Prompt won hij er zijn eerste GP’s mee. Een jaar later werd Jarno wereldkampioen bij de kwartliters. Het leverde hem een Yamaha-fabriekscontract op. Niet alleen voor de 250cc-, maar ook voor de 500cc-klasse, waarin het Japanse merk in 1973 haar GP-debuut maakte met een compleet nieuw ontwikkelde viercilinder-tweetakt. De nieuwe Yamaha-ster leidde de titelstrijd in beide klassen toen hij tijdens de vierde GP van het seizoen dodelijk verongelukte.
Mijn herinneringen aan ‘The Flying Fin’, zoals zijn bijnaam zo treffend luidde (en nog luidt), zijn talrijk. Ik zal nooit vergeten, hangende over de met strobalen afgeschermde vangrail (dat kon toen nog), hoe ik hem in 1972 op Francorchamps vol gas door de ‘Virage de Blanchimont’ zag vliegen. Die bocht was toen nog niet alleen vol gas, maar ook blind. Ik voel en ruik nog het stro dat opdwarrelde. Op mijn netvlies staat nog het startnummer 8 gegrift. En dan die rijstijl met de nagenoeg verticaal staande clip-ons. Een erfenis uit zijn tijd als ijsracer.
In 1998, 25 jaar na zijn dood, maakte ik voor MOTO73 het verhaal ‘Van held tot mythe’. Daarin komt onder anderen een aantal jongelingen aan het woord die van hun ouders (meestal door de vader) de naam ‘Jarno’ had kregen. Daarmee aangevende hoe populair de Finse coureur wel was. In hetzelfde jaar ontmoette ik ook Soili (die inmiddels was hertrouwd en het leven had geschonken aan twee dochters) en Jarno’s broers Jarkko, Jarmo en Jari. Van hen kreeg ik een prachtige bronzen herinneringsmedaille van hun broer. Die ligt op mijn bureau naast een ander kleinood dat me geregeld aan Jarno Saarinen doet herinneren. Het is een badge met daarop de populaire stripfiguur Snoopy, die aangeeft ‘It’s hero time!’ Een dergelijke badge droeg Saarinen op zijn raceoverall en ik jarenlang op mijn fotojack. In de loop der jaren is genoemde slogan van mijn badge afgesleten. Maar ik heb hem nog steeds. Als herinnering aan een groot coureur en een heel sympathiek, bescheiden mens, voor wie helaas al weer vijftig jaar geldt: ‘It was hero time.’
Veel dank, Henk, voor het met deze bijdrage in ere houden van een unieke rijder en technicus.
Is dit alweer 50 jaar geleden? Ik herinner mij dit nog als de dag van gisteren. Op mijn slaapkamer hing een poster van Renzo en Jarno samen in actie. En toeval of niet: maar op die bewuste zondag avond toen ik naar bed ging was de punaise er uit gevallen en hing de rechter bovenhoek van de poster naar beneden. Maandag morgen las ik het bericht in de Telegraaf. Ik heb er altijd een vreemd gevoel aan over gehouden. Over de oorzaak van dit ongeval doen verscheidene verhalen de ronde..