Met de Energica Eva, aangedreven door een 109 pk sterke elektromotor, over de hoogste passen van de e-Grand Tour van Zwitserland – zo precies en professioneel mogelijk, maar ook een persoonlijk-emotionele evaluatie van e-mobiliteit vanuit het perspectief van de motorrijder.
‘… en dan staat de Eva op scherp’, eindigt Adi de spoedcursus over de gebruiksaanwijzing van de Italiaanse Energica Eva. Heiner en ik staan naast Adrian von Büren, alias Adi, directeur van de Zwitserse Energica-importeur Extablish AG in Stans, en luisteren naar de uitleg over recuperatie, laadprocedure en rijmodi, maken voor het eerst kennis met Eva via het zadel en merken: Oeps, de dame is niet helemaal vrij van vet op de heupen. Geen wonder, 280 kg, 109 pk en 180 Nm komen niet uit de lucht vallen, dankzij een vette 11,7 kWh-batterij en een zware, oliegekoelde synchroonmotor met permanente magneten.
Toertocht Italië: geweldig motorrijden in Toscane
De contactsleutel wordt omgedraaid en daar gaan we, heel voorzichtig, met Eva op weg. Heiner: ‘Ik dacht: “oh oh, wat gebeurt er?” Even zachtjes aan het gas draaien en het beest schiet ongecontroleerd naar voren. Ik heb een rijbewijs, geen wapenvergunning!’ Maar dat is niet zo erg. Zeker niet als we – ik op een klassieke verbrandingsmotor – in de file van Stans naar Luzern slakken. In de garage van Hotel Continental Park is de Energica uit voorzorg aangesloten op het stroomnet voor ‘weer vol aan de bak’, en kan ’s nachts met de drie meter lange Mennekes-oplaadkabel in de zachte zijkoffer het sap uit een normaal stopcontact zuigen.
Wissel- of gelijkstroom?
Shit, waarom kan dat ding niet uit het laadcontact onder het zadel getrokken worden? Als een fret heeft de meerpolige stekker zich vastgebeten in zijn tegenhanger, waardoor we de volgende ochtend niet verder kunnen reizen. Er is geen gebruiksaanwijzing, dus is het even zoeken naar de juiste combinatie van menu-item en schakelaarpositie om de stekker los te maken. Al doende leert men. Een klein rondje door Luzern, langs de Kapelbrug uit 1365 en het multifunctionele Cultuur- en Congrescentrum en dan mag Eva laten zien wat ze kan op de noordoever van het Vierwoudstedenmeer.
Goed, ze hebben het wiel niet opnieuw uitgevonden bij Energica in Modena, maar het is leuk als 180 Nm aan elastiekachtige kracht je vanuit stilstand naar voren straalt. Bestuurders met knallers van 160 pk moeten snel schakelen, niet alleen om bij te blijven, maar ook om voor te blijven. Vitznau, Gersau, Brunnen, Schwyz, Sattelpass (kleine pas), het meer van Zürich – en tussendoor de vraag: ‘Hoeveel procent nog? Na 96 kilometer sinds Luzern is het laadniveau 26 procent en de actieradius 32 kilometer in Rapperswil-Jona, waar de Energica-app twee laadstations aangeeft. We kiezen voor de Lidl, omdat we daar ook eten voor onderweg kunnen inslaan. We rijden het parkeerterrein van de discounter op tot aan de laadpaal, die als een grote drankautomaat tegen de muur staat. Ernaast hangt een poster: Snel, Gratis & Schoon Tanken. AC (wisselstroom) of DC (gelijkstroom)? Eva slikt beide en heeft ook het geïntegreerde CCS-snellaadsysteem aan boord. Wij groentjes beginnen met de wisselstroomslurf: het display voorspelt een laadtijd van 3:38 uur. Proost. CCS wordt het. Maar: ‘Oplaadfout. Het laadstation heeft een intern probleem gedetecteerd.’ Op naar de winkel, eerst naar de caissière, dan naar de vriendelijke filiaalmanager: ‘Bedankt voor alle informatie, dat controleren we niet vaak, we geven het door aan de monteur, maar die komt vandaag niet.’
Vijftien minuten later zijn we bij de tweede laadpaal in Rapperswil-Jona, gunstig gelegen tegenover de plaatselijke elektriciteitscentrale. En we krijgen bezoek van een reddende engel, ook al rijdt hij op een groene Johammer J1. Beat is overgestapt van zijn 1000cc-V-Strom naar een elektrische motorfiets. Een Zero had te weinig vermogen, een Energica te veel; de Johammer is precies goed voor hem én hij houdt ook erg van het futuristische, radicale ontwerp, dat doet denken aan een gegolfde, ijzeren pony met slakkenantennes. Natuurlijk kent Beat inmiddels de weg: hij heeft vijf oplaadkabels in zijn ‘dashboardkastje’ en acht apps op zijn mobiele telefoon om elektrisch mobiel te zijn. Dus dankzij DC-snelladen duurt het slechts een half uur voordat de Swisscharge-app zich meldt: de hoeveelheid verbruikte energie was 8 kWh en de totale prijs van de lading is 4,97 SFR (vijf euro). Geweldig, Eva is weer helemaal fit voor nog eens 197 kilometer.
Van Rapperswil-Jona tot aan de Etzelpas zonder angst om te stranden vanwege het gebrek aan elektriciteit. De weg is krap en smal, de helling steil, tot twintig procent. Bij Sattelegg begint het te rommelen, en vanaf Ricken regent het pijpenstelen. En op weg naar de etappebestemming, Hotel Hirschen op de top van de pas in Wildhaus, doet een onweersbui ons afvragen of een halfvolle accu een welkome uitnodiging is voor de bliksem. Blijkbaar niet, dus kan Eva ’s nachts regenereren bij het laadstation tegenover het hotel.
Grindwoestijn
Bijna zo behendig als een hinde beheerst de Energica het meanderen van Wildhaus naar Gams, tot de ene stad na de andere zich aankondigt. Van Buchs naar Sargans, Bad Ragaz en Davos. Dan is er genoeg tijd om de gedachten te laten dwalen. Ergens lezen we ‘professionals rijden rustig’. Dan is Eva slechts semi-professioneel, want haar rechtgetande primaire aandrijving fluit als een alpenmarmot. En hoe kan koppelhonger gestild worden bij Promenade 74a in Davos? Kaartbetaling geannuleerd. De betaalterminal is tijdelijk niet beschikbaar. Dit laadstation is buiten gebruik. Het probleem is al gemeld. Een test in geduld. Of iets voor kettingrokers. Totdat het wel werkt. ‘Elektrisch trucje,’ zou Catweazle opkrabbelen na het proberen van ‘Salmei, Dalmei, Adomei’. Maar het laadstation houdt waarschijnlijk gewoon niet van mijn MasterCard, alleen van Heiners Visa.
Eindelijk bereiken we de Flüela-pas, waar het lekkerste van de Grand Tour van Zwitserland begint, de route door de Hoge Alpen. Zoals voor alle motorrijders is dit ook een paradijs voor Eva, die door een groengespikkelde grindwoestijn sjokt. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar het klinkt een beetje als de toekomst. Een foto van een postkoets bij het Flüela Hospiz, 2.383 meter boven de zeespiegel, geeft een idee van hoe ze hier 150 jaar geleden steunden en kreunden.
‘Ik heb nog maar zeventien procent en negen kilometer over!’ – wat de vraag oproept op de omweg naar de Albula Pass: Valt een kei van 300 kilo sneller dan een steen van 100 kilo? En ook: Kom je verder met recuperatie of met stationair de berg afrollen? Heiner, al twintig jaar wedstrijdleider van zeepkistenteams: ‘Veel gewicht was meestal beter op steile banen, maar te veel niet. We hebben de puzzel nooit opgelost, daarvoor waren er te veel parameters, plus de bestuurder.’ De vraag of een lege accu lichter is dan een volle – mensen zonder energie voelen zich meestal zwaarder – wordt besproken in Chesa Rosatsch, het hotel in Celerina/Schlarigna, dat Eva met zeven procent en zeven kilometer gemakkelijk haalde.
Tijdloos mooi
De Julier, San Bernardino en Gotthard staan in het roadbook voor de volgende dag. Dat maakt ongeveer 300 kilometer en twee tankstops. Dus met de opzwepende melodie van ‘Down’ van metalband Motograter in de oren, vliegen we weer door de bergenwereld. En bij de Julierpas wisselen we van motor. Eerste indruk: sinds wanneer heb ik tinnitus? En na de eerste inhaalactie: fijne motoriekdefect in de rechterpols? In plaats van de gebruikelijke 80, geeft de snelheidsmeter ineens veel meer aan. Overgeschakeld van Urban naar Race, wordt dit alles nog krachtiger. Het feit dat Eva geen kandidaat is voor een klassieke schoonheidswedstrijd, dat ze ondanks haar carbon jurk de neiging heeft tot overprikkeling en daardoor soms het voorwiel naar buiten duwt bij het indraaien van een bocht, en dat ze voor de onervarenen van verleidster naar dominatrix gaat: Bygones be bygones, als de liefde voor elektro het wint.
Als je van ravotten en het bestormen van passen houdt, zul je de Via Mala, de Roflaschlucht en de San Bernardinopas leuk vinden. Zelfs de GOFAST-laadstations in Thusis doen hun naam eer aan en laten Eva na 45 minuten weer los. Ziezo.
De San Bernardinopas is zo tijdloos mooi als een broche met een parel: soms smalle haarspeldbochten, soms lange bochten, op de top van de 2.067 meter hoge pas het gasthuis en het meertje Laghetto Moesola, zoals altijd met bootjes aan de oever. Beneden in Bellinzona is het bereik op wonderbaarlijke wijze verviervoudigd, toegenomen van 26 tot 106 kilometer. Toch weer een gratis en snelle portie energie bij de Lidl, deze keer zonder problemen. Maar zoals bij elke stop, met veel communicatiemogelijkheden: ‘Hoeveel cc heeft ze? … Oh, die heeft ze niet.’
Kort voor achten, net geen negentig kilometer tot de overnachting in Andermatt. Geen range anxiety dit keer, maar angst voor een gesloten restaurant. Op naar de snelweg. ‘Heiner, waarom rijd je niet eens de toegestane 120 km/u?’, denk ik. ‘Het laadniveau daalde snel, zonder de slipstream van de vrachtwagens was het nog erger geweest’, luidt de verklaring van mijn collega als we bij de Jodlerwirt in Andermatt aankomen. Het was net genoeg voor de Gottardtunnel. Eva loopt op haar laatste benen, bijna zonder stroom bij zes procent. ‘Atemlos durch die Nacht’ zingt ene Helene Fisher bij het diner. Het zat er niet in.
Toertocht Luxemburgse Ardennen: motorrijden als een god in het paradijs
Lasagne van haarspeldbochten
‘Op het witte strand van San Angelo’, jodelt de gastheer ons de laatste dag van de tocht in. Het is ook de eerste dag na een lange wintersluiting dat de 2.431 meter hoge Furkapas weer open is. Eva duwt zo krachtig als een sneeuwploeg omhoog, hoeft in de serpentines niet te spelen met de koppeling en het gaspedaal, want haar ‘versnelling’ past altijd. Op de hellingen smelten witte gekristalliseerde watermassa’s naar het dal – zoals oliereserves, alleen sneeuwt er geen nieuwe olie. Voor de finale op de Grimselpas: opgestapeld als lasagne de heerlijke haarspeldbochten van de zuidhelling, op de top van de pas een echt stoer motorrijderspaar in easy rider-houding dat alle stormen van deze wereld trotseert, als een roestige metalen sculptuur. En de toekomst van Eva? We zijn benieuwd.
Download de route Zwitserland
Tekst en foto’s: Klaus H. Daams
REISINFO
De Grand Tour van Zwitserland, kortweg GToS, is een bewegwijzerd circuit van 1.643 kilometer dat de landschappelijke en culturele hoogtepunten van Zwitserland met elkaar verbindt, waaronder 22 meren, 51 steden en vijf Alpenpassen. Soms heeft de tour het net niet voor motorrijders, wanneer de route hoofdwegen neemt in plaats van minder drukke secundaire routes – wat vindingrijke natuurliefhebbers niet hoeft te storen. Voorbeeldig daarentegen: een dicht netwerk van oplaadpunten, waaronder veel snellaadstations, maakt de GToS tot een e-Grand Tour, zodat je je elektrische motorfiets zonder range anxiety kunt uitproberen, met je eigen of een gehuurde e-motorfiets (zie adressen); en alleen in ‘noodgevallen’ of ’s nachts moet je je toevlucht nemen tot tijdrovend opladen via een stopcontact. Voor de volledige tocht moet je minstens zeven dagen uittrekken, en ongeveer vier dagen voor een e-roadtrip tussen het Vierwoudstedenmeer en de Furkapas.
Om er te komen
Vanaf Utrecht is het ongeveer 850 kilometer via Luxemburg en Basel naar Stans aan het Vierwoudstedenmeer, het beginpunt van deze tocht.
Reistijd
Door wintersluitingen van de Alpenpassen is in ieder geval het zuidelijke deel van de GToS vaak pas vanaf juni ononderbroken te bereizen.
Rijden op een e-motorfiets
Ook al is de oplaadinfrastructuur langs de GToS zeer geavanceerd en zijn veel stroomstations via een app te vinden, de ervaring leert dat niet alles probleemloos werkt. Naast een basisinteresse heb je dus ook een pioniersgeest en geduld nodig. De beloning voor de inspanning is een indrukwekkende ervaring van koppel en acceleratie, evenals het gevoel deel uit te maken van een hechte gemeenschap, bijna zoals in de motorscene van de jaren 70.
Accommodatie
Voor zover mogelijk kozen we voor hotels met een laadstation in of aan het huis als etappebestemmingen. Indien nodig is het ook voldoende om de accu van de motor ’s nachts op een stopcontact aan te sluiten; het stroomgebruik moet dan individueel worden afgerekend. Hotel Continental Park, Murbacherstrasse 4, CH-6002 Luzern, tel. 0041-412289050, www.continental.ch; Hotel Hirschen, Passhöhe, CH-9658 Wildhaus, tel. 0041-719985454, www.hirschen-wildhaus.ch; Hotel Chesa Rosatsch, Via San Gian 7, CH-7505 Celerina/Schlarigna, tel. 0041-818370101, www.rosatsch.ch.
Websites
