Wat vroeger de 125cc, 250cc en 500cc waren, zijn tegenwoordig de Moto3, Moto2 en MotoGP. Of te wel de lichtste, de middelste en zwaarste klasse van het wereldkampioenschap wegracen, dat dit jaar haar 75ste verjaardag viert. In de roemrijke historie van de TT van Assen slaagden er slechts zes coureurs om in ‘The Cathedral of Speed’ in die drie klassen te winnen. En een coureur wist zelfs vier klassen te winnen: Jim Redman.

TT Assen 2017: Valentino Rossi’s laatste MotoGP-zege

JIM REDMAN – 8 november 1931

TT-winnaar

125cc 1964 250cc 1962, 1963, 1964 350cc 1962, 1963, 1964, 1965 500cc 1966

De in Londen geboren en vervolgens naar Rhodesië, een voormalige Britse kolonie in Afrika, geëmigreerde Jim Redman nam in 1959 voor het eerst deel aan de Dutch TT. Hij deed dat als Norton-privécoureur. Redman werd echter bekend als fabrieksrijder van het Japanse motormerk Honda, dat in het begin van de jaren 60 aan een indrukwekkende opmars in de GP-wegracerij begon, ook wel ‘Honda’s Golden Age’ genoemd. In 1962 wist Redman voor het eerst op Assen te winnen. Hij deed dat direct in twee klassen, in de 250cc en de 350cc. In beide klassen werd hij dat jaar ook wereldkampioen. Wat de TT van Assen betrof, ook in 1963 en 1964 zegevierde de Rhodesiër in genoemde twee klassen. Maar dat niet alleen, want in 1964 toonde hij er zich ook de snelste in de 125cc. Daarmee werd Jim Redman de eer-ste coureur uit de TT-geschiedenis, die in drie verschillende categorieën wist te winnen. En dat ook nog eens op dezelfde dag: zaterdag 27 juni 1964. Bij deze uitzonderlijke prestatie zou het niet blijven. Voor het seizoen 1966 construeerden de Japanners een 50cc-tweecilinder, een 125cc-vijfcilinder, een 250cc- en 350cc-zescilinder en een compleet nieuwe 500cc-viercilinder met als typeaanduiding RC181. Met deze machine moest Giacomo Agostini op de MV Agusta worden verslagen. Dat lukte Redman, die op nog achter de Italiaanse combinatie zit, tijdens de TT van Assen. Het was een fraai gevecht, dat beide coureurs samen om het podium vierden. Zo werd Jim Redman de enige coureur die in vier verschillende klassen wist te winnen! En gezien de huidige reglementen zal dat voor altijd zo blijven. Een week na zijn historische zege in Assen had Redman helaas de pech dat hij tijdens de Grote Prijs van België zwaar ten val kwam en een gebroken arm en schouder opliep. Het betekende tevens het einde van een memorabele racecarrière van een zeer veelzijdig coureur, die zes keer wereldkampioen werd en 45 GP’s in vier verschillende klassen won.

PECCO BAGNAIA – 14 januari 1997

TT-winnaar

Moto3 2016 Moto2 2018 MotoGP 2022, 2023

Net als vorig jaar komt Francesco ‘Pecco’ Bagnaia ook dit jaar als regerend MotoGP-wereldkampioen met het startnummer 1 naar de Dutch TT. Dat is op zich al uniek. Wat de Italiaan en het circuit samen nog unieker maken is dat Bagnaia als enige van alle deelne-mers aan de 93e TT Assen erin is geslaagd om TT-zeges te boeken in de Moto3, de Moto2 en de MotoGP. In de laatste klasse gaat de Ducati-coureur zelfs voor zijn derde TT-overwinning op rij. In 2016 schreef Bagnaia geschiedenis in Assen door niet alleen de eerste GP-zege voor zichzelf te behalen, maar ook voor het Indiase motormerk Mahindra. De coureur met startnummer 21 passeerde in de laatste ronde niet alleen Fabio di Giannantonio, Romano Fenati, Niccolò Antonelli en Jules Danilo, maar sprintte vanuit de Geert Timmerbocht naar de finish ook voorbij Andrea Migno. En dat op één van de langzaamste machines van het hele veld! Een bewijs dat Bagnaia toen al een uitzonderlijk (stuur)talent was. Dat bleek twee jaar later opnieuw in Assen. Want toen won de beschermeling van Valentino Rossi op een Kalex zonder al te veel problemen de Moto2 voor Fabio Quartararo en Alex Márquez. Het was één van zijn acht overwinningen in 2018. Aan het einde van dat jaar mocht de Italiaan zich tevens wereldkampioen in de middenklasse noemen. Hierna stapte hij met Ducati over naar de MotoGP. En het was in 2022 dat Pecco op één van zijn favoriete circuits, Assen dus, een unieke trilogie wist te voltooien door er ook de koningsklasse te winnen. In 2023 keerde hij terug naar Assen, maar nu als wereldkampioen. En niet meer met #63, maar met de trotse #1 op zijn vuurrode Ducati! Iets dat hij dit jaar dus weer gaat doen.

PHIL READ – 1 januari 1939 – 6 oktober 2022

TT-winnaar

125cc 1967, 1968 250cc 1965, 1971 500cc 1973

Valentino Rossi voltooide de trilogie ‘lichtste, middelste en zwaarste’ in Assen in 2002. Degene die de laatste was die dat voor de Italiaan deed, was Phil Read. En dat gebeurde maar liefst 29 jaar eerder. Nadat de Engelsman in 1965 de TT van Assen in de 250cc-klasse had gewonnen – de start met Phil Read (#1), Yoshimi Katayama (#8) en Mike DuŽ (#2). Twee jaar deed hij dat in de 125cc-klasse. Beide keren gebeurde dat op een Yamaha. Het waren de hoogtijdagen van de onderlinge strijd tussen de drie Japanse motormachten Yamaha, Suzuki en Honda. En dat alles met geavanceerde multicilinders. Yamaha en Suzuki vertrouwden op tweetaktmachines en Honda op een viertakt. Binnen het Yamaha-fabrieksteam was er dan ook nog eens de onderlinge strijd tussen Phil Read en Bill Ivy (de 250cc-race in 1968). In 1972 werd eerstgenoemde door MV Agusta, het Italiaanse merk dat op dat moment weer oppermachtig in de 350cc- en 500cc-klasse was, gevraagd om teamgenoot van hun sterrijder Giacomo Agostini te worden. In eerste instantie was dat alleen voor de 350cc. Maar in 1973 startte de controversiële Engelsman, die zich in zijn tijd bij Yamaha niet aan de stalorders ten opzichte van zijn teamgenoot Ivy had gehouden, met een MV Agusta ook in de 500cc. In die tijd was het voor een coureur nog mogelijk om tijdens een Grand Prix in meerdere klassen van start te gaan. Dat was dan ook volop het geval. In 1973 gebeurde het dat Read in Assen na de 125cc en 250cc ook de 500cc-race wist te winnen. Bovendien werd hij dat jaar wereldkampioen in de koningsklasse en stootte zo Agostini van zijn troon. Een jaar later prolongeerde Read zijn 500cc-wereldkampioenschap. De veelzijdige Engelse coureur kwam op zeven wereldtitels voor hij eind 1976 een punt achter zijn GP-carrière zette.

MIKE HAILWOOD – 29 april 1940 – 23 maart 1981

TT-winnaar

250cc 1961, 1966, 1967 350cc 1966, 1967 500cc 1962, 1964, 1965, 1967

Hoewel Mike Hailwood nooit de TT van Assen in de lichtste klasse – in zijn tijd was dat de 125cc – wist winnen, vinden we toch dat de Engelsman in dit selecte gezelschap van veelzijdigste TT-winnaars thuishoort. Hailwood werd in 1959 op een Ducati derde in Assen en stond er dus op het podium. Maar wat de zo veelzijdige Engelse coureur absoluut uniek maakt, is dat hij op zaterdag 24 juni 1967 op de prachtig gestileerde (zilverkleurige kuip met een gele streep en rode brandstoftank) en machtig loeiende Honda’s drie TT-races op één dag wist te winnen. Hij deed dat in de 250cc. En in de 350cc. En in de 500cc, na een geweldig duel met Giacomo Agostini, die hier nog op kop ligt. En dit alles binnen een tijdbestek van 5 uur 28 minuten en 13,2 seconden! Een ongeëvenaarde prestatie! En eentje die nooit meer kan worden geleverd, omdat het huidige reglement per coureur slechts één start per Grand Prix toestaat. In totaal won Hailwood 76 GP’s en werd hij negen keer wereldkampioen. In Assen behaalde hij hetzelfde aantal overwinningen. Hij deed dat zes keer op een Honda en drie keer op een 500cc-MV Agusta (1962, 1964 en 1965).Vergelijken blijft altijd subjectief, maar voor veel racefans is ‘Mike the Bike’, zijn bijnaam, de meest veelzijdige motorcoureur uit de geschiedenis. Ook al omdat hij in de strijd om de verschillende wereldtitels (125cc, 250cc, 350cc en 500cc) op maar liefst elf verschillende motormerken reed en met de meeste ervan ook WK-punten scoorde.

MARC MÁRQUEZ – 17 februari 1993

TT-winnaar

125cc 2010 Moto2 2011, 2012 MotoGP 2014, 2018

Toen Marc Márquez in 2010 naar Assen kwam om er aan de Grote Prijs van Nederland deel te nemen, was dat voor de pas 17-jarige Spanjaard al de derde keer. Dat de kleine Marc bij zijn derde bezoek in een bloedvorm verkeerde, liet hij in de twee GP’s ervoor zien. Want zowel op Mugello als Silverstone had hij met zijn 125cc-Derbi weten te winnen. Dat deed hij ver-volgens ook in Assen. Nadat hij in 2010 gekroond werd tot 125cc-wereldkampioen, stapte MM93 over naar de Moto2. Hoewel de 600cc-viertakt-machine niet alleen een stuk sneller maar ook veel zwaarder dan een 125cc-tweetakt was, had alleskunner Márquez geen aanpassingsproblemen. Zeker niet in Assen. Want hij wist er zowel in 2011 als in 2012 de Moto2-wedstrijd te winnen. Ook snijdt de Suter-coureur tijdens de race in 2012 voor Scott Redding en de rest van het veld de Ramshoek aan. Dat jaar won Marc Márquez niet alleen voor de derde keer op rij een TT-race, hij werd ook Moto2-wereldkampioen. In 2013 kwam het megatalent natuurlijk ook weer naar Assen, maar nu als Honda-fabriekscoureur in de MotoGP. De winst moest hij (als tweede) dat jaar nog aan publiekslieveling Valentino Rossi laten, maar in 2014 was het wel raak. En hoe! Door de vaak in Assen heersende wisseling van weers- en zo baanomstandigheden, werd de MotoGP-race een spektakelstuk van je welste. En eentje waarin van machine moest worden gewisseld. Márquez en zijn Repsol Honda-team deden alles goed en zo pakte de Spanjaard als jongste coureur ooit ook in deze klasse een TT-zege. Dat hij zich in deze race als een vis in het water voelde, liet hij zien door al ‘zwemmend’ over de finish te komen. In de jaren erna ging het Marc Márquez echter niet meer zo gemakkelijk af in Assen. Weliswaar wist hij ook de TT van 2018 te winnen, maar daar is het tot nu toe bij gebleven. Iedereen kijkt nu al uit of het hem dit jaar weer gaat lukken. Al helemaal omdat de achtvoudig wereldkampioen niet langer in het zitje van een Honda maar van een Ducati zit.

VALENTINO ROSSI – 16 februari 1979

TT-winnaar

125cc 1997 250cc 1998 MotoGP 2002, 2004, 2005, 2007, 2009, 2013, 2015, 2017

Na Valentino Rossi in 1996 zijn TT-debuut (in de 125cc-klasse) vroegtijdig moest afsluiten door een val in de Geert Timmerbocht was het het jaar erop wel raak in Assen. Na een spannende strijd met de Japanners Tomomi Manako, Kazuto Sakata en Noboru Ueda kon de toen 17-jarige Italiaan de hekken in klimmen om samen met het publiek zijn eerste TT-zege te vieren. Het jaar erop kon hij dat weer doen. Maar dan als winnaar van de kwartliterrace, waarin Jürgen Fuchs en Haruchika Aoki tweede en derde werden. Met zijn eerste zege bij de kwartliters evenaarde Valentino tevens de prestatie van vader Graziano Rossi, die in 1979 de 250cc-race in Assen op zijn naam had geschreven. Voor het seizoen 2000 volgde voor Valentino de overstap naar de koningsklasse. Zijn 500cc-debuut in Assen beëindigde hij als zesde, maar in 2001 greep hij in het laatste jaar van de 500cc-klasse op onfortuinlijke naast de zege. Rossi lag aan de leiding toen vier ronden voor het einde de race vroegtijdig werd afgevlagd omdat het begon te regenen. De uitslag werd bepaald na de vijftiende doorkomst. En toen lag Rossi’s grote rivaal Max Biaggi aan de leiding! Zo won ‘Vale’ nooit de TT van Assen in de 500cc-klasse. En nog steeds ziet de negenvoudig wereldkampioen en 115-voudig GP-winnaar dat als een gemis in zijn indrukwekkende carrière. Het seizoen 2002 was het begin van het MotoGP-tijdperk. Net zoals op zoveel andere circuits dat jaar werd ook tijdens de Dutch TT de toon gezet door Valentino Rossi op de geniale 990cc-vijfcilinder Honda RC211V. Door een magistrale zege maakte de Italiaan zijn trilogie ‘licht, midden en zwaar’ op de baan met zijn deels karakteristieke bochten met verkanting compleet. Daarna zorgde ‘The Doctor’ tot groot enthousiasme van het gele #46-legioen nog voor ontelbare hoogtepunten op Assen én met nog eens zeven MotoGP-zeges. In 2017 won hij op Assen zijn allerlaatste MotoGP, 2021 zette Rossi een punt achter zijn indrukwekkende carrière.

TT Assen 1998: meeste sensationele kwalificatie ooit!

JORGE LORENZO – 4 mei 1987

TT-winnaar

125cc 2004 250cc 2006, 2007 MotoGP 2010

In 2004 waren de racefans getuige van een spectaculaire inhaalactie tijdens de 125cc-race. Rondenlang vochten Casey Stoner, Andrea Dovizioso, Roberto Locatelli en Jorge Lorenzo om de zege. Laatstge-noemde had met zijn Derbi de langzaamste motor van het kwartet jongelingen. Locatelli met zijn Aprilia had de snelste. Om toch te kunnen winnen ging Lorenzo daarom in de laatste ronde in de bloedsnelle Ramshoek vol gas door het gras om zo de Italiaan aan de binnenkant voorbij te steken. Na in 2005 met een Honda derde in de 250cc-race van de TT te zijn geëindigd, pakte Lorenzo zowel in 2006 (vanaf pole position) als 2007 op dominante wijze de zege bij de kwartliters. Op Aprilia werd hij ook in beide jaren wereldkampioen in de middenklasse. Net zoals Valentino Rossi, Marc Márquez en Pecco Bagnaia deden of zouden gaan doen, volgde hierna de overstap naar de koningsklasse. Op een fabrieks-Yamaha en met Wilco Zeelenberg als teammanager wist ook Lorenzo het hoofdnummer van de Dutch TT te winnen. Dat gebeurde in 2010. Zo trad de Spanjaard toe tot het zeer selecte groepje coureurs die dat deed in de lichtste, middelste en zwaarste klasse. In 2010 werd Jorge Lorenzo, die Wilco Zeelenberg op het podium van Assen op een champagne douche trakteert, ook MotoGP-wereldkampioen. En hoewel hij de jaren na dit succes altijd tot de absolute wereldtop behoorde en de titel ook in 2012 en 2015 greep, wist Lorenzo nooit meer in Assen te winnen. Verschillende valpartijen door eigen of andermans schuld waren daar de oorzaak van. Sterker nog, de schuiver die hij in 2019 tijdens de eerste training in de Ramshoek met zijn Honda maakte, was er indirect de oorzaak van dat de 47-voudig MotoGP-winnaar op het einde van dat seizoen vroeger dan gepland een punt achter zijn racecarrière zette.

Foto’s: Keulemans, ANP, NMBA.nl en archief MOTO73