Toerisme Duitsland: Bundesstraße 96 (B96)

De 520 kilometer Bundesstraße 96 (B96) was de belangrijkste rijksweg in de DDR. De roadtrip van het Zittau-gebergte via Berlijn naar de oevers van de Oostzee bij Rügen belooft een spannende. Het is een route over dromerige lanen langs historische verhalen.

Op de Tibetaanse gebedsvlaggetjes staat ‘Om – ma – ni – padme – hung’. Ik lees ze niet op de Khardung la in de Himalaya, maar tussen de tussen de achteruitkijkspiegels van de Royal Enfield Himalayan. Ik rijd achter Manfred aan, een Ossi uit een dorp aan de rand van het Zittau-gebergte. Onderweg vertelt hij me hoe het vroeger was en hoe het nu is, langs de B96 tussen Zittau in Saksen en Sassnitz op Rügen. De boeddhistische mantra op de vlaggetjes, die geleidelijk in de wind kapot rafelen, wapperen het geluk van alle wezens de wereld in, vol van medeleven en verlangen naar de bevrijding door de cyclus van reïncarnatie. Ik hoop dat dit bijdraagt aan de ontdekkingsreis langs wat er na de val van de Berlijnse muur in 1989 werd herboren in de voormalige DDR.

Toertocht Frankrijk: Op het ritme van de Morvan

Optimistisch

We geven onze motoren meteen de sporen, voordat we eindeloos blijven kletsen, snoepend van de ijscoupes van Café Lust op het mooi versierde marktplein in Zittau. We willen twee stops maken bij plaatsen die typerend zijn voor de stad, die na de val van de Muur zo’n 40 procent van haar inwoners verloor. Terwijl de voormalige VEB Robur-fabriek Zittau als een Lost Places een onzekere toekomst tegemoet gaat en op de vervallen binnenplaats slechts een paar hemelsblauwe vrachtwagens van het type LO 2002 stoïcijns weerstand bieden aan het roestige Nirvana, geeft de tweede stop een optimistischer beeld. Een beetje.  In de voormalige rubberbootfabriek in Großschönau werden op traditionele wijze reddingsvlotten en reddingseilanden gemaakt. Het hele personeelsbestand van 500 werknemers verloor hun baan toen de fabriek in 2008 haar deuren sloot. Het oude fabrieksgebouw is nu in elk geval een liefdevol ingericht als motor- en techniekmuseum. De collectie varieert van het bizarre Phänomobil tot racemotoren uit de DDR.

Politiek

De B96 begint bij de ringweg van Zittau, tussen de Weber-kerk en een ontmoetingscentrum van ‘Die Linke’, de districtsvereniging van Görlitz. Kort daarna een sticker met een Merkel-portret op een wegwijzer, met daarop een niet geverifieerd citaat: ‘Het kan me niet schelen of de toestroom van vluchtelingen mijn schuld is, ze zijn er nu.’ Geen politiek in een motorblad? Dat is bijna onmogelijk op deze roadtrip. Vandaag leidt die ons slechts naar de Beckenbergbaude, een knus, biologisch berghotel hoog boven de wijk Eibau in Kottmar. De Himalayan en Co worden er begroet door een drakenkop, een creatie van de jaarlijkse bijeenkomst van de kettingzaag-beelhouwers.

Contemplatie

Zondagmorgen. In de achteruitkijkspiegel zien we de beschaduwde ketens van het Zittau-gebergte, links en rechts van de straat de typische vakwerkhuizen. In de vijfde versnelling klinkt de Royal Enfield-sound ‘tuk tuk’, bijna als tuk-tuks in India. Contemplatie in plaats van acceleratie. Tot de eerste scherpe bocht naar links, bergop bij Oppach. ‘De bocht moet met 110 volgas in de vierde versnelling, anders verhonger je op de berg’, grapt Manfred. Helemaal niet grappig is de beruchte voormalige Stasi-gevangenis in Bautzen, een monument sinds 1993. En ook de xenofobe rellen van 1991 in Hoyerswerda, die werden aangezet door neonazi’s en toegejuicht door honderden lokale toeschouwers. Ja, sommige gebeurtenissen blijven hangen en kun je niet vergeten. Daarom maar een omweg via Neudorf, langs het vleermuizenkasteel Weißig en de recreatie-oase Jakubzburg in Mortka. En als je zo door de dorpen rijdt, neurie je misschien het nummer B96 van de uit Bautzen afkomstige band Silbermond, die vol melancholie zingt: ‘En de wereld staat stil hier in het Hinterwald. En het hart klopt kalm en oud. En de hoop hangt aan het tuinhek. En er komt bijna nooit meer iemand langs In het Hinterwald Waar mijn thuis is. Leuk om hier weer te zijn…’ En waar zijn wij vanavond? Nadat we langs het bruinkoolgebied van Lusatian rond de grote Schwarze Pump-krachtcentrale zijn gereden, parkeren we de motorfietsen uiteindelijk in Lieskau voor de Werner’s landhotel ‘Das Gasthaus an der B96’. Voor toekomstige reizigers: Vraag een kamer aan de achterzijde of doe oordopjes in tegen de herrie van het verkeer.

Van A naar B

De stralen van een gouden oktoberzon dwalen door de lanen van Brandenburg. We maken een stop bij de Sovjet Erebegraafplaats in Baruth. Een T34 tank staat er ter herdenking van de slab om Halbe. Een spontaan ‘systeemconflict’ tussen Ossies en Wessies, zoals ook de Russische annexatie van de Krim door Rusland. Pro en contra.

Toerisme Duitsland: Meertjes hoppen in Oberbayern

Bij Mahlow splitst de rijksweg zich en loopt als B96 door het westen en als B96a door het oosten van de ooit verdeelde stad Berlijn. Wie B zegt, moet ook A zeggen. Dus gaan we rechtsom. Langs Kreuzberg, Brandenburger Tor en Reichstag naar de Hurricane Factory, de grootste windtunnel van Duitsland, een avontuur vol adrenaline en plezier. Dan langs de Molecule Man in de Spree, een monumentale driepersoonsfiguur gemaakt van geperforeerde aluminium panelen en natuurlijk de klassieke East Side Gallery met Gorbatsjov en alle andere trendy graffiti. Bij Birkenwerder komen A en B weer bijelkaar en verdwijnt de B96a van de kaart. Een paar omwentelingen van de krukas verder moeten we kiezen uit twee gruwelijke kwellingen: het gedenkteken voor het concentratiekamp Sachsenhausen en het barokke kasteel Oranienburg.

Werkverschaffing

212 Kilometers tot aan Stralsund. De gebedsvlaggetjes op de Enfield zijn al behoorlijk aan flarden, niet in de laatste plaats door de turbulentie van de vele vrachtwagens. En verder? In Teschendorf, de ketchuprode snackbar ‘Curry B96’ van Jens Dröse, die daar al tien jaar de friet bakt; met natuurlijk een poster van een Opel Manta op de muur. Voor Gransee buigen we linksaf naar kasteel Meseberg, het buitenverblijf van de federale overheid. Heeft die er in het oosten voor gezorgd – wellicht bij wijze van werkverschaffingsmaatregel voor bloeiende landschappen – dat alle bomen aan de B96 bij Dannenwalde een nummerplaatje hebben gekregen? Een perfecte wereld aan het eind van de dag in Klein Nemerow aan de Tollensesee, waar Hotel Heidehof – aan de rand van de Mecklenburgse meren – een prima verblijfplaats blijkt te zijn.

Ostalgie

Veel beton in de Reitbahnwijk van Neubrandenburg. Het is een prefab woonwijk uit de DDR-tijd, maar de gevels zijn opgepept met frisse kleurtjes. Manfred: ‘Er waren altijd mensen die voor de kinderen zorgden, van oma tot de buren. Het was echt een leuke groep, je had alles wat je nodig had, zoals verwarming en warm water. En de collegialiteit was precies goed. Het schoonmaken van de gang, het schoonmaken van de buitenkant – je was medeverantwoordelijk voor je leefomgeving. Op school leerden we ook aan anderen te denken en ook voor de zwakkeren te zorgen. Dat hield allemaal op met de val van de Muur.’ Ostalgie? Rechtvaardigheid en sarcasme spreken uit de woorden van een heer op de hoek van de Reitbahnweg en de Traberallee, die ons tegelijkertijd vermaakt en ophoudt. Hij wacht op schadevergoeding omdat ‘wij’, de nieuwe deelstaten, bij oostenwind zuivere lucht naar het westen sturen, aldus zijn verklaring. Niet nagekomen beloftes en de tot sterven gedoemde industrieën slaan nu eenmaal diepe wonden.

Snelwegglorie

De zuiger in de 400cc-eencilinder drijft de witte Himalayan recht naar het noorden, onvermoeibaar als een duikelaar. Nog 70 kilometer naar Stralsund. Maar waar is de B96 gebleven? Verdronken in de stroom van nieuwe snelwegen en gedegradeerd tot de provinciale weg L35. Vóór Brandshagen beleven we toch nog wat oude snelwegglorie: Onder het herfstkleurige bladerdak een geplaveide laan, veel te mooi en smal voor de verkeersstroom 3.0, die Rügen dan uiteindelijk de moderne hoge brug van Stralsund over de Strelasund bracht. Maar ook de nieuwe ‘Inselautobahn’, dat de originele B96 ontlast. De laan doemt op uit de maalstroom van nieuw asfalt en eindigt bij de rotonde in Sassnitz. Daar, aan de voet van het logge Hotel Rügen, de banner voor een dansevenement op 9 november:’30 jaar sinds de val van de Berlijnse Muur. Voor ons een reden om te feesten!’ Een tikje met de vinger, en whoosh, een ander beeld wordt opgeslagen in de iPhone van Manfred, die op zijn eerste reis naar het noorden – om vijf uur ’s ochtends startte hij zijn Simson Star in Zittau en 14 uur later was de bestemming bereikt – zijn foto’ maakte op een Oost-Duitse Pouva Start grootbeeld-fotocamera.

Bij de kademuur van de stadshaven van Sassnitz, niet te verwarren met de veerhaven in Neu Mukran, eindigt ook de reis van mijn Himalayan. Of je de kleine reis-enduro nu prijst met een ‘Oh jij, juweel in de lotusbloem’, de vertaling van om – ma – ni – padme – hung, of hem gewoon waardeert om zijn overtuigende prijs-kwaliteitverhouding: Deze Royal Enfield staat ongetwijfeld voor de wedergeboorte van eenvoud. Of die (motor)kaste nu hoger of lager is dan de concurrentie, dat mag iedereen zelf beoordelen.

Download de route B96