Lengte: 223 km
Start: Doesburg, Café de Waag
Finish: Vollenhove, St. Nicolaaskerk

Normaal gesproken doen we niet aan stedentrips. We zijn de Libelle niet, zeg. Maar voor Hanzesteden maken we een uitzondering. Ze zijn gezellig, compact en ertussen liggen prachtige wegen.

[sgpx gpx=”/wp-content/uploads/gpx/Hanzestedenrit.gpx”]

Vijftien jaar voordat Columbus Amerika ontdekte, liepen ze in de nederzetting Doesburg nog in schapenvellen rond. Maar toen het Achterhoekse stadje in 1477 werd opgenomen in het Hanzeverbond ging het licht aan. De handel kwam tot bloei en al snel liepen de Doesburgers rond in een kwaliteitsberenhuid uit Rusland of Scandinavië. En er kwamen ‘vreemde’ bieren waarover geen accijns hoefde te worden betaald. Deze werden getapt in Stadsbierhuys De Waag dat een jaar na aansluiting bij de Hanze werd gebouwd. Dit schitterende café staat er nog altijd. Het mag zich het oudste café van Nederland noemen, maar veel beter nog: het is het startpunt van onze Hanzestedentrip.

Verdeeldheid
Waar je ook komt in noordelijk Europa, bijna overal zijn Hanzesteden bijzonder mooi en vaak vrij compact. De verklaring daarvoor is dat de Hanze (70 steden met als middelpunt het Duitse Lübeck) een vrij korte tijd van bloei kende: vooral in de vijftiende eeuw. Daarna raakte het stedenverbond in de versukkeling, door verdeeldheid, concurrentie en gebrek aan politieke en militaire macht. Het betekende dat de Hanzesteden zich razendsnel ontwikkelden, met alle bijbehorende imponerende stadsmuren en -poorten, sierlijke koopmanshuizen en goede wegen van dien. Toen het verbond uiteen viel, was de groei er meteen uit. Dus wat hebben nu? Een hele reeks kleine, aangenaam suffige stadjes met een schitterende oud centrum en een rustig achterland.

Achterland
Nadat we in Doesburg de stervormige gracht om het centrum zijn overgestoken, slingeren we langs de IJssel naar Bronkhorst. Dit is een mooi voorbeeld van hoe het met de IJsselsteden zou zijn gelopen zonder Hanze. Bronkhorst – geen lid – heeft in 500 jaar nauwelijks een ontwikkeling doorgemaakt. Maar het mag zich nu wel het kleinste stadje (160 inwoners) van Nederland noemen. Zutphen (46.000 inw.) deed het als principaalstad (voorname Hanzestad) een stuk beter, maar daar gaan we met een boogje omheen, om zoveel mogelijk van het mooie achterland mee te pikken. Het stokoude Deventer, ook een principaalstad, slaan we niet over. De buitenkant is weliswaar een beetje troosteloos, maar het heeft een hart van goud: de Brink hoort tot de mooiste pleinen van Nederland. Met de motor mag je er niet op, maar je komt er wel vlakbij.

30 km nostalgie
We steken de IJssel over en zetten koers richting Hattem. De Bandijk en de IJsseldijk zorgen hier voor 30 km nostalgie. Op een enkele bouwkundige vergissing na, lijkt het door de oude boerderijen en dijkhuizen alsof je door de negentiende eeuw rijdt. Nog meer sfeer vind je in het oude centrum van Hattem. De veertiendeeeuwse Dijkpoort, waar we doorheen gaan, is bekend van de tekeningen van Anton Pieck. Zijn museum vind je hier ook. Vijftien prachtige kilometers verder zie je aan de IJsselkade van Kampen de volgende poort. De kade wordt wel het mooiste rivierfront van Nederland genoemd en het is de thuishaven van de Bruine Vloot. Met wat geluk ligt de Kamper Kogge ertussen, een replica van het type schip waarmee in de Hanzetijd de handelswaar werd vervoerd.

Venijnig dijkje
Over de Kamperzeedijk gaan we naar Genemuiden, waar na een bedrijventerrein het venijnigste dijkje van de dag loopt. Als je een bocht mist, vlieg je niet in de IJssel, maar in het Zwarte Water. Aan de overkant komen we door het fraaie Hanzestadje Hasselt. De drukke Hanzestad Zwolle slaan we over en kiezen voor de rust van moerasgebied De Wieden. Aan de rand hiervan ligt Giethoorn, dat slootjes heeft in plaats van straatjes. Jaarlijks vergapen duizenden buitenlandse toeristen zich aan dit wondertje. Maar weinigen weten dat het verstopte Belt-schutsloot, hier vlakbij, minstens zo mooi is. Jij straks wel, want de route loopt erlangs. Langs de Weerribben – de Mooiste Plek van Neder- land, volgens de NCRV – en een paar prettige dijkjes eindigen we in het laatste Hanzestadje van de dag: Vollenhove. Vergeleken andere Hanzestadjes en het naburige Blokzijl, spat de weelde er niet vanaf. Maar dat gemis compenseren we met een rondje vooraf door het licht heuvelendende achterland.

Onze twee grote passies – motorrijden en patat eten – zijn nergens beter te combineren dan aan de Noordzee- kust. Dat is dik 200 km genieten van asfalt en frieten.

[sgpx gpx=”/wp-content/uploads/gpx/Patatkust.gpx”]

We beginnen
in Hoek van
Holland op
een stormachtige, koele
dag. Je kunt natuurlijk
ook mooi weer afwach
ten, maar dan word je
overal langs de kust gek
van de drukte.
Op het uiterste hoekje
van Hoek, vind je een
van de grootste pleister-
plaatsen voor motorrijders. Wel vaak van het type dat zijn nieuwe tatoeages, vriendin en spierballen komt tonen, maar ook een patser heeft recht op een ritje naar de kust. En als je er toch bent: Hoek heeft een mooi fort, waarin het Kustverdedigingsmuseum is gevestigd. Langs de rand van de glazen stad – het Westland – rij je naar Den Haag. Hier vind je aan de drukke Scheveningse boulevard de winnaar van een ANWB patattest – Jesse’s Place. Veel rustiger is het strand van Wassenaar. Om daar te komen, rijd je over een van de leukste slinger- weggetjes van de hele kust

Het Noorden
Bij Katwijk steek je over een bijzondere grens, want tot hier strekte het Romeinse Rijk zich uit. Om precies te zijn tot aan de Rijn, die hier is gekort- wiekt tot een slootje. Met een beetje gevoel voor overdrijving zou je kunnen zeggen dat hier het Noorden van Europa begint.

Als je maar dicht tegen de duinen blijft, kom je op de fraaie en bochtige weg naar Noordwijk. Ook de doodlopende weg naar de Langevelderslag, even verderop, mag je niet overslaan. Dat doen we wel met Zandvoort, om in plaats daarvan een paar kronkelende Quote 500-straatjes te pakken, zoals het Kopje van Bloemendaal. Iets minder rijk en pittoresk zijn IJmuiden en Velsen, maar door de afschrikwekkende werking van de Hoogovens hebben de plaatsen wel relatief rustige stranden. Helemaal verstopt achter de Hoogovens ligt het breedste strand met de hoogste golven van de kust. Hier vind je een van de, naar het schijnt, hipste strandtenten: Timboektoe. Niet lang na de Hoogovens komen de brede duinenrijen, bossen en zo nu en dan behoorlijk bochtige wegen. Dat blijft een kilometer of dertig zo.

Vooral de kustweg naar Bergen aan Zee is aardig. De climax vormt Bergen zelf. Aangetrokken door rust, ruimte en vooral lage huren, streken hier lange tijd allerlei kunstenaars neer, waardoor het nog altijd net wat kleurrijker en aparter aanvoelt dan de andere plaatsjes. Via Schoorl en Groet kom je bij Camperduin weer aan de kust. De duinen en bossen van het Noord-Hollands Duinreservaat laat je hier achter je. Net als het toeristische gekrioel. Voor je ontvouwt zich een weids polderlandschap. De weg is lang, recht en leeg. Naast je liggen de Hondsbossche Zeewering en de Noordzee. Een prachtige overgang. Maar qua patat zat de kust van Castricum tot hier in een dipje.

Pas bij Callantsoog boekten de ANWB-testers weer goede resultaten. Met name bij de snack- barretjes Hoek en Wip In. In Callantsoog met zijn kleine witte huisjes en kerkje, proef je voor het eerst de specifieke sfeer van een Waddeneiland. In vroeger tijden was het dat ook: het eiland ‘t Oghe. Vermoedelijk hebben Deense Vikingen zich hier ooit gevestigd en misschien hebben ze zelfs de naam ‘Callinge’ aan het dorp gegeven. Het strand van Callantsoog heeft het witste zand van Neder land.

Net als je het troosteloze Den Helder in dreigt te rijden, kun je links afslaan naar Huisduinen. Ooit was dit een welvarend walvisjagersdorp, nu is het opgeslokt door de marinestad. Maar er zijn twee redenen om er toch even te kijken. De ene is Lange Jaap, die met zijn 55 meter ooit de grootste vuurtoren van Nederland was. De andere heet Fort Kijk- duin. Dit indrukwekkende fort werd in opdracht van Napoleon gebouwd en herbergt nu onder meer een groot zeeaquarium. Over de grootste attractie van Den Helder zelf bestaat geen enkele twijfel: dat is de boot naar Texel.

Op Texel kom je los van de Hollandse kust en van nog veel meer. Je voelt het al als je de boot afrijdt. Of anders als je in het haventje van Oudeschild de meeuwen hoort. Als je uitkijkt over de Sluftervallei en het stro van een strandopgang ruikt, of naar het zachtaardige Tesselse accent luistert. En helemaal als je Maarten Boon in de Cocksdorp bezoekt – een strandjutter, ritselaar en scharrelaar van de vriendelijkste soort – die op zijn eencilinder de branding afschuimt, op zoek naar zeesouvenirs met een ver- haal, dat hij je met liefde vertelt. Al het dagelijkse gedoe van de vaste wal lijkt ver weg en onbelangrijk. Je bent eindelijk thuis en je wilt nooit meer weg. Dat gevoel. En dan smaakt de patat hier natuurlijk ook nog eens beter. Vooral de raspatat van het tentje in de Dennen.