Kwalificatietrainingen worden geregeld in de slotseconden of zelfs bij het vallen van de finishvlag beslist, maar de wijze waarop Mick Doohan in 1998 tijdens de TT op Assen de 500cc-pole position afpakt van Simon Crafar gaat zonder meer de boeken in als de meest sensationele kwalificatie ooit.

Fotografie: Henk Keulemans

Vrijdag 26 juni 1998 – 13.30 uur

Op dit tijdstip beginnen de 500cc-coureurs aan hun tweede kwalificatietraining op het TT Circuit Assen. In die tijd wordt er gedurende de twee trainingsdagen nog twee kwalificatietrainingen van een uur verreden. Tijdens de TT Assen gebeurt dit op donderdag- en vrijdagmiddag, aangezien de races op zaterdag zijn. De gecombineerde uitslag van de twee kwalificatietrainingen bepaalt de startgrid. Mick Doohan staat in de beginfase van het seizoen 1998 onder druk na vier overtuigende wereldtitels. De Australiër komt – onder andere door twee nulscores – slechts als vierde in het wereldkampioenschap naar het circuit waar hij niet graag rijdt. Zijn Repsol Honda-teamgenoot Alex Crivillé voert de tussenstand aan, voor Max Biaggi en Carlos Checa. Toch verloopt Doohans weekend tot aan de start van de tweede kwalificatietraining uitstekend, want hij is de snelste in alle voorgaande sessies. Maar tijdens de tweede kwalificatietraining komt er vanuit het niets een complete verrassing op de voorlopige pole position! Simon Crafar is overgekomen vanuit het WK Superbike en is bezig aan zijn eerste seizoen in de 500cc. De Nieuw-Zeelander rijdt voor Red Bull Yamaha WCM. Crafar kent het TT Circuit Assen vanuit het WK Superbike en zet in het laatste deel van de tweede kwalificatie een snelle 2.02,491 op de klokken, waarmee hij zijn vriend Doohan van de eerste startpositie stoot.

Vrijdag 26 juni 1998 – 14.28 uur

Crafar staat met nog iets meer dan twee minuten te gaan in de beslissende kwalificatie bovenaan op de tijdlijst, terwijl op dat moment de rode vlag wordt gezwaaid. Ralf Waldmann is gecrasht op zijn Modenas KR3 en heeft medische assistentie nodig. De sessie wordt stilgelegd en de Duitser blijkt later zijn pols te hebben gebroken. Er staan nog slechts 2 minuten en 12 seconden op het bord. Met in het achterhoofd dat het TT Circuit destijds zes kilometer lang is en de 500cc rijders ruim twee minuten nodig hebben om een ronde te maken, denkt iedereen dat Crafar zijn eerste pole position heeft veiliggesteld. Crafar vertelt later: ‘Ik stond op de voorlopige pole en dacht dat ik het perfect getimed had. Ik had ook geen verse band meer over, dus voor mij had het geen zin om na de rode vlag nog weer naar buiten te gaan. Daarnaast was het in die tijd zonder elektronica en met ons type banden erg lastig om gelijk je snelste tijd te zetten. Het was ook koud, waardoor ik dacht dat niemand meer aan mijn tijd zou komen en ik op pole position stond.’

TT Assen 2017: Valentino Rossi’s laatste MotoGP-zege

Vrijdag 26 juni 1998 – 14.47 uur

Een groep rijders heeft zich verzameld bij het einde van de pitstraat, want zij willen toch proberen hun tijd – in de korte tijd die nog te gaan is – te verbeteren. Het is voor de rijders belangrijk om voor het vallen van de finishvlag – na 2 minuten en 12 seconden – over de eindstreep te komen, zodat ze nog één geklokte ronde kunnen zetten. ‘Ik was vastbesloten om de pole te pakken en wist dat daar risico’s aan verbonden waren’, vertelt Doohan jaren later. De Australiër heeft zijn zinnen gezet op een stunt, maar hij pakt het met zijn crew chief Jeremy Burgess anders aan vergeleken met de andere coureurs, die aan het einde van de pitstraat hun banden koud laten worden. Het is voor die tijd een revolutionair plan, dat in een soortgelijke vorm nu praktisch altijd wordt uitgevoerd tijdens de Grand Prix-kwalificaties. De Honda-coureur wacht voor de pitbox en Burgess telt de seconden af, totdat de lichten op groen gaan. Net voordat de sessie hervat wordt, rijdt Doohan naar het einde van de pitstraat, waardoor hij al vaart heeft als de lichten op groen gaan. Hierdoor komt de wereldkampioen sneller uit de pitstraat en kan hij met een boog om de rijders heen rijden, waardoor de Honda-coureur als één van de eerste rijders aan zijn outlap kan beginnen. Doohan: ‘Ik wist dat mijn outlap erg snel moest zijn en dat ik ruimte nodig had op de baan om nog een kans te hebben op de pole.’

Vrijdag 26 juni 1998 – 14.49 uur

Met nog vijf seconden op de klok komt Doohan als eerste over de finishlijn om aan zijn geklokte ronde te beginnen. Kort achter hem zit Norifumi Abe, gevolgd door nog een aantal rijders, die ook nog een tijd kunnen zetten. Doohan gaat er met zijn kwalificatieband voor zitten, terwijl Crafar in de pitbox toekijkt. De Yamaha-coureur kan zijn ogen niet geloven als hij de eerste sectortijden ziet. Na drie sectoren valt de Nieuw-Zeelander bijna achterover, want Doohan zit een halve seconde onder zijn tijd. Doohan maakt zijn ronde foutloos af, waarvan ook Abe kan profiteren. Doohan komt na 2.02,092 seconden over de finishlijn, waarmee hij 0,399 seconde sneller is dan Crafar. Deze rondetijd is zelfs goed voor een nieuw trainingsrecord op Assen en dat terwijl Doohan daar slechts één ronde de kans voor heeft gehad. Voor die tijd een ongehoorde prestatie. Doohan viert zijn stunt in de uitloopronde alsof hij de race al heeft gewonnen. Crafar: ‘Eigenlijk kon het niet wat Mick deed met de elektronica en het type banden waar we in die tijd mee reden. Hij nam een mega-risico om mij te verslaan. Mick is altijd een goede vriend geweest, maar hij is ook de meest eerzuchtige en vasthoudende persoon die ik ooit heb ontmoet. Toen hij na zijn snelle ronde in de pitstraat stond, keek hij mij aan alsof hij mij haatte. Mick vertelde later tegen mij dat hij vond dat hij zijn lichaam door mij moest riskeren en dat hij daarom zo boos was. Zo was Mick, maar hij was ook een absolute legende op de motor.’

MotoGP Duitsland: Fabio Quartararo wint weer + voorbeschouwing TT Assen

Vrijdag 26 juni 1998 – 17.00 uur

Later die middag schuift de Top-4 – want in die tijd staan er nog vier rijders op de eerste startrij – aan bij de persconferentie. Naast de polesitter en Crafar zijn daar ook Abe (P3) – met dank aan het sleepje van Doohan – en Max Biaggi (P4) bij aanwezig. Doohans karakter komt daar weer naar boven, want hij gunt zijn vriend Crafar geen enkele blik. Hij doet er zelfs in zijn uitspraken nog een schepje bovenop: ‘Ik rij graag voor de Nederlandse fans, maar het blijft een gevaarlijk circuit, dat je zomaar kan verrassen.’ Naast vijf zeges kent Doohan namelijk ook zijn meest traumatische ervaring op Assen als hij er in 1992 bijna zijn been verliest. De Australiër vervolgt: ‘Hier gaan rijders hard, die dat anders nooit gaan.’ Daarmee deelt hij zonder een naam te noemen duidelijk een sneer uit aan het adres van Crafar. Later zou Doohan met een glimlach vertellen: ‘In die tijd was ik in zo’n goede vorm dat ik ook in staat was om rijders mentaal te vernielen.’ In deze psychologische spelletjes is ook Valentino Rossi een meester, waardoor hij later diverse Grands Prix al buiten de baan weet te winnen. Crafar blijft rustig tijdens de persconferentie en vertelt de aanwezige media dat hij zeer blij is, dat hij voor de eerste keer in zijn carrière vanaf de eerste startrij mag starten.

Zaterdag 27 juni – 14.00 uur

Doohan weet in 1998 ook voor het vijfde jaar op rij – gelijk aan zijn aantal wereldtitels – op Assen te winnen. Het zou voor de Australiër tevens zijn laatste TT zijn, omdat hij in 1999 bij een crash in Jerez een zware blessure oploopt en daardoor uiteindelijk zou stoppen. Maar het gaat zeker niet gemakkelijk op deze dag in Assen. Want niet alleen Biaggi, maar ook Crafar kunnen tot in de laatste ronde mee met de regerend wereldkampioen. Crafar neemt in de tweede helft van de race zelfs nog even de leiding over van Doohan, waarmee de Yamaha-coureur laat zien niet onder de indruk te zijn van de psychologische oorlogsvoering van zijn kameraad. Biaggi wordt uiteindelijk achter Doohan nipt tweede en Crafar pakt de derde plaats en daarmee zijn eerste 500cc-podium. Crafar neemt zijn goede vorm mee naar de volgende Grand Prix, die van Groot-Brittannië op Donington Park en laat zien dat Assen geen toevalstreffer is geweest. Hij pakt deze keer wel pole position en een dag later behaalt Crafar zijn enige Grand Prix-zege door ruim elf seconden voor Doohan te finishen.