Schleiz is gewoon cult. Niet alleen het IDM en andere evenementen op de Schleizer Dreieck in Thüringen, het oudste stratencircuit van Duitsland, zijn een reis waard. Ook de omgeving heeft zijn charme. En er zijn daarnaast diverse grote namen uit de Schleizer-motorscene die heel wat verhalen te vertellen hebben.

We starten de reis in Schleiz op de Neumarkt, een voormalige paardenvijver. Terwijl m’n reisgenoot Gerd geniet van een schuimgebakje uit de Landbäckerei, ga ik naar de plaatselijke VVV – ofwel Stadtinformation – in de Alte Münze. Daar krijg ik van Janina Agatha, de behulpzame dame achter de balie, naast overnachtingstips ook de goede raad om Jürgen Hartelt te bezoeken, die goed thuis is in het lokale race-wereldje. Da’s een voltreffer!

‘Motorradbekleidung’ staat er op de etalageruit van de oudste nog bestaande zelfstandige winkel van Schleiz sinds de Duitse eenwording. Respect. Een lauwerkrans zou op z’n plaats zijn geweest, maar daarvoor ontbreekt toch de ruimte. Het ziet erbinnen namelijk uit als in een bont gesorteerde marktkraam. Overal waar een beetje plek aan de wand is, boven deuren en wandrekken: Posters van Joey Dunlop, Freddie Spencer & Co, de meeste niet meer helemaal kleurfris van de pers. Dit in tegenstelling tot de kaarten voor het IDM in het aankomende laatste juli-weekend, die Jürgen klaar heeft liggen voor de voorverkoop. Bovendien heeft hij een heleboel anekdotes uit de 90-jarige historie van de Schleizer Dreieck paraat. Gelukkig heeft hij die ook in boekvorm, want ik vermoed dat Gerd inmiddels wel z’n gebak op heeft.

Toerisme: Zigzag door Emmental, Zwitserland

Minibike als kroonluchter

We gaan dus op weg naar de BMW-dealer, de werkplek van motorhandelaar Christian Winkler, die ook als toergids in de omgeving actief is. En derhalve een aantal tips c.q. waarschuwingen voor ons heeft, zoals bijvoorbeeld de afsluiting van het Bleilochtal. Elk jaar wordt daar in augustus het SonneMondSterne-Festival gehouden, een gigantisch openlucht-dance-event. Dat staat niet op ons programma; in plaats van op illustere acts als Sven Väth of ‘Gestört aber Geil’ stuiten wij onderweg op de Saksische klanken van een gezin uit Chemnitz dat het zich gemakkelijk heeft gemaakt aan de oever van het meer. Zij op hun beurt luisteren naar de Multistrada-klanken van ons.

Dat geluid verstomt uiteindelijk voor Hotel Luginsland. Deze gele villa lag vroeger, voor de inkorting van het circuit, direct langs de baan; het terras van het restaurant was een ideale plek voor zicht op de Heinrichsruher Kurve. De herberg is behangen met foto’s van motorhelden en aan het plafond hangt een minibike als kroonluchter. Het was een geschenk aan de waard en hotelbaas Otto Pätzold, wiens vader in de jaren 60 als enige in Schleiz kamers met bad aanbood. Dit zeer tot tevredenheid van niemand minder dan Luigi Taveri, de legendarische Zwitserse 125cc-wereldkampioen.

Bratwurst Lutz

Rood-witte kerbstones langs de weg laten duidelijk zien dat het hier geen gewone weg betreft. De kleurige markeringen omzomen een deel van de (voormalige) B2, waarover op normale dagen het verkeer vanuit het centrum richting het zuiden rijdt. Hier vliegen de coureurs door ‘die Seng’, het laagste punt van het Schleizer Dreieck-circuit.

We gaan van de race- in de touring-modus. Een klassiek reisdoel is Schloss Burgk hoog boven de Saale. Voor liefhebbers van vorstelijke wooncultuur is er een museum, voor hongerige magen het kasteelterras, geopend vanaf 11 uur. We gaan verder naar ‘Bratwurst’ Lutz Heuschkel in Gräfenwarth, een Imbiss uit het Thüringer plaatjesboek. Alleen de hemelsblauwe Trabant ontbreekt. ’Ik moet eerst de aandrijfassen repareren’, grijnst grillmeester Lutz, terwijl Gerd alvast met vooruitziende blik een frikandelbroodje in de koffer van de Multistrada stopt. Er volgt een groot aantal fraaie gevels in Saalburg-Ebersdorf, daarna rijden we langs Friesau (17 t/m 19 september 2021 weer het toneel van het motortreffen met motordominee Ingolf Scheibe-Winterberg) en maken een vrijwel verkeersloze rit door lange, doorlopende bochten en een complex veldmozaïek tot aan Ziegenrück. Dan gaat het omhoog naar Moxa via een heerlijke slingerweg.

We pakken de Mühlenfähre, het pontveer over het stuwmeer tussen Linkenmühle en Altenroth en rijden langs het Hohenwarte-stuwmeer door veel bos. Later sturen we door de glooiende korenvelden bij Knau naar de Plothener-vijvers. Waar Gerd afhaakt, om vandaag nog terug naar huis in de buurt van Venlo te rijden.

Stasi ontwapend

Tijd voor een paar telefoontjes. Jürgen Müller, een freelance-journalist uit de gemeente Schleiz, heeft een zoon die bevriend is met het racetalent Micky Winkler. En die heeft wel tijd voor een rondje rijden voor foto’s. We treffen elkaar bij de Alte Münze. Waar blijkt dat er een kink in de kabel zit, want de 17-jarige Micky heeft nog geen rijbewijs. Geen probleem. Vader Steffen heeft een oude CBR600F die weliswaar geschorst is, maar hij heeft ook een vriend die een rode nummerplaat heeft. Geregeld en dank aan allen!

Zondagochtend staan we bij de Buchhübel, het hoogste en voor toeschouwers meest aantrekkelijke punt van de Schleizer Dreieck. Micky brengt voor de fotoshoot een Kawasaki Ninja 400 mee, zijn racemotor voor het IDM Supersport 300. Bij recente races in Oschersleben is hij daarmee 6e en 7e geworden. Sinds zijn vijftiende is hij gestopt met school, om zijn droom van een racecarrière na te jagen. ‘In het weekend races, zondagavond of maandag weer thuis, dan nog huiswerk maken en veel studeren om goede cijfers te halen – dat ging gewoon niet samen’, legt Micky uit.

Van de lichte Ninja 400-twin naar de Honda 600-viercilinder, die typische plastic-omhulde CBR uit de jaren 90. Voor Steffen was zoiets voor de Duitse eenwording nog een droom, eentje die hij in 1993 in vervulling liet gaan. Hij heeft er sindsdien 52.000 kilometer mee gereden. Daar komen nu nog wat kilometers bij voor deze rood-paarse kleurenexplosie.

Het eerste doel is Zeulenroda, waar we plaatsnemen onder het zonnescherm van Pizzeria Toscana. Tijd om eens te bomen over motoren.

Het gesprek gaat onvermijdelijk over de Oost-Duitse motorwereld, bestaande uit Simson S50, MZ ES150 en TS250, maar interessanter vind ik wat Steffen – van jaargang 1963 – vertelt over zijn diensttijd van 1988 tot begin 1990 bij de VPB, de ‘Volkspolizeibereitschaften’. ‘We hebben meteen na de Wende de Stasi ontwapend. We hadden het bevel om de wapenkamers in de Normannenstraße te ontruimen. We zijn toen ‘s zondags met twee vrachtwagens op pad gegaan, in de eerste de wapens, in de tweede de munitie en zo zijn we door Berlijn gereden – voordat op maandag, 15 januari 1990, de Stasi-centrale door de bevolking werd bestormd.’ Man man, wat een tijd…

Middelpunt der Aarde

Je kunt verkoeling zoeken in zwemvijver Pöllwitz, maar wij rijden verder langs de kartbaan Oberlandring bij Neuehäuser, maken een zijsprong naar het toeristisch-commerciële ‘Mittelpunkt der Erde’ in Pausa, sturen een fijn stukje op de Duitse Alleenstraße tussen Tobertitz en Kloschwitz, en spoeden als de overdrijvende wolken naar Schwand. Tegenover het romantische Wasserschloss Geilsdorf is het een mooie plek voor een picknick met je geliefde, voor liefhebbers van experimentele muziek (en dan hebben we het vooral over het Gülleorgel van boer Böhme, een apparaat dat er met al zijn slangen uit ziet als een gierverspreider!) zijn er de Stelzenfestspiele bij Reuth, een festival vernoemd naar het nabijgelegen kleine dorpje Stelzen. En als waarschuwende herinnering aan de Duitse tweedeling is er het openluchtmuseum Mödlareuth, precies op de grens tussen Thüringen en Bayern.

Na deze toeristische ronde bedank ik Steffen wederom. Zijn reactie: ‘We doen altijd ons best als we iemand kunnen helpen. Vroeger ging dat niet anders!’

Wie ook over vroeger kan meepraten: Heinz-Jürgen Walther. De vitale en praatgrage senior is met zijn AWO 425 (AWO was voortgekomen uit het Sovjet-merk Awtowelo, dat motoren maakte op basis van met name oude BMW-ontwerpen) een succesvolle en constante deelnemer in de ADMV Classic Cup. Zijn hobbykelder is een picobello gesorteerde schatkamer vol met trofeeën en historische kostbaarheden – om nog maar te zwijgen over alles wat er aan verhalen te horen valt. Variërend van Rudi Felgenheier, in 1952 de sensationele winnaar op een 250cc-fabrieks-DKW in de Grand Prix van Duitsland op Solitude, tot aan het credo van de wijze coureur: ‘De grootste prijs die je kunt winnen is wanneer je net zo thuiskomt zoals je vertrokken was, wanneer man en materiaal nog heel zijn – de bokaal is slechts een bonus.’

Wie missen we nog? Precies, Julian Puffe. De slungelachtige Schleizer, die overigens eveneens geen motorrijbewijs heeft, heeft gisteren op een S1000RR race 1 van de superbikeklasse op de Nürburgring gewonnen en gaat momenteel aan de leiding in het IDM, voor aartsrivaal en teamgenoot Ilya Mikhalchik uit Oekraïne. Tussen de races door werkt Julian – die een opleiding in de elektromechanica heeft – bij de lokale Ford-dealer op de marketingafdeling. Zijn doel: ‘Ooit in het WorldSBK te komen, daar werken we naartoe. Hoe realistisch dat is? Moeilijk te zeggen, daar komt ook geluk bij kijken.’ En wat is er zo leuk aan de Schleizer Dreieck? ‘Het is een stratencircuit, het gaat bergop en bergaf, je komt langs maisvelden, het is gewoon nog echt oldskool. En dan nog het enthousiaste publiek en de adembenemende sfeer.’ Iets wat het aankomende weekend weer van dichtbij te beleven is.

Download de route Schleizer Dreieck

Geen fotograaf op 17 juli

In Overasselt is een benzinestation. We gooien de tank van de Indian vol met het gewijde water dat benzine heet. En dan strekken we nog even de benen tussen de twee kerken in zicht. Een maagdelijk witbegevelde NH-kerk, maar het grootste Godshuis is natuurlijk zoals dat hoort in papenland met beelden versierd. Want onder de rivieren, het operationele gebied van deze toer, slaat het rooms-katholicisme de klok, hoog in de opgemetselde toren. En dan zijn er nog die sporen van de Tweede Wereldoorlog.

Affetto’s Ducati en Roma-champignons zijn verdere bewijzen van de verbinding met de heilige Moederkerk in het verre Italië. Maar zover zullen wij vandaag niet komen. De tank afgevuld, daveren we over de N846 tot vlak voor de A73, waar wij het slagschip naar bakboord laten overhellen. De Vosseneindseweg leidt ons langs het Heumense Bos en naar de Donderbergweg. Klinkt dat naar oorlog of niet? Om de hoek komt de Indian tot stilstand als er op een erf ineens de loop van een pantserwagen op ons gericht staat. Het blijkt geen echte kanonsloop te zijn, want dat mag niet meer sinds 1945, maar een ordinaire ijzeren pijp die in stemmig legergroen is geverfd. Daar hadden ze ons mooi mee te pakken! We horen van een aantal heren de geschiedenis van deze Shermantank, die dus geen pantserwagen is, maar welke kniesoor let daarop als je door verzamelaar Lambert Bruijsten en zijn kornuiten wordt rondgeleid door het Tankmuseum van de Twintigste Eeuw?

TankTasTocht #2 Vught: Door het hart van Brabant

Paapse veleden

Nu moet men zich daarbij geen museale grandeur voorstellen, zoals bij het Engelse Tank Museum te Bovington of het Deutsche Panzermuseum in Munster. Het blijft wel Nederland, hè. En daar doen we gewoon normaal. In en rond een ruime boerenstal staan nog meer WOII-voertuigen opgesteld, netjes gerestaureerd en ze moeten natuurlijk wel allemaal kunnen rijden.

In de Heilig Landstichting duiden voormalig hotel-restaurant Sionshof en voormalig openluchtmuseum Heilig Landstichting op het paapse verleden van dit gebied, en bij Berg en Dal staat het Afrika Museum op paapskerkelijke grond.

Daarna scheren we langs de Duits-Nederlandse grens, er zit zelfs reliëf in het landschap. Maar de Zevenheuvelenweg laten wij rechts en de Duivelsberg links liggen. In paaps gebied is een wijnvat nooit ver en zelfs op ons hoogsteigen Nederlandse bodem wordt wijn verbouwd. Bij Wijngoed De Plack hebben ze gelukkig voor motorrijders, buiten zelfgemaakte wijn, ook heerlijke koffie en appeltaart.

Over de Mooker heide

En daar is Groesbeek al. Bij het Bevrijdingsmuseum 1944-1945 staat ook weer een pantser…, pardon, tank op wacht. Het geheel wordt vermarkt onder de wappervlaggen van Freedom Museum en Liberation Route Europe. Over de Mooker Heide dreunt de Indian voort over de hei en langs bos. Vlak voor het binnenrijden van Mook passeren we de Oorlogsbegraafplaats van het Gemenebest. Het gebied rond Nijmegen was in de Tweede Wereldoorlog natuurlijk strijdtoneel van Operatie Market Garden. Daarbij kwamen de tanks weliswaar niet uit de lucht vallen, maar die denderden over land naar het plaatselijke strijdtoneel.

Na Mook rijden we evenwijdig aan de Maas, waar we bij Afferden met een pontje overheen steken. Oorlogsmuseum Overloon toont altijd een collectie van minstens 150 voer- en vaartuigen, waaronder motorfietsen, tanks en pantserwagens, zoals Shermans, Cromwells en Challengers en een Duitse Panther. Overloon is ook Home of the Militracks: jaarlijks ‘het grootste evenement op het gebied van voertuigtechniek uit de Tweede Wereldoorlog’. Jawel, daar dreunen dan zelfs tanks over het terrein. Und von Panzern! Tegen betaling mag je mee aan boord. Vanwege corona blijven de koepels van Sherman of Königstiger helaas nog gesloten, maar die Indian waarop wij rijden is ook niet mis. We pakken onze Papen & Panzer-route weer op richting het noorden.

Smalle kronkelweggetjes

Waarom lijkt onze Papen & Pantser-route zo lang? Wellicht speelt het feit een rol, dat hij door maar liefst drie provincies van het Koninkrijk der Nederlanden (continentaal Europees deel) loopt.

Buiten Gelderland trekt de Indian ook door Limburg en Noord-Brabant, en dat allerminst op doorgaande rechttoe-rechtaanwegen. Integendeel zelfs! We daveren en laveren door een opeenvolging van smalle kronkelweggetjes door terrein dat door het agrarische karakter ervan als uiterst landelijk mag worden bestempeld. Zo landelijk zelfs, dat we in de gauwigheid, tussen het sturen en genieten van het uitzicht door, al enige tijd geen benzinepomp of koffie-met-appeltaart-terras hebben gezien.

Kasteel Tongeren doemt, wat het laatste aspect betreft, dan ook op als een welkome rots in de branding. Want op de binnenplaats van het fraaie kasteel is een uitspanning gevestigd waar de inwendige mens aan zijn trekken komt met voornoemde brouw-en-bakwaren. De inwendige verbrandingsmotor van de Indian heeft nog geen klagen, want de tank was aan de start bij het benzinestation in Overasselt voldoende gevuld, zodat we ons daarover ook hier, op de finish van onze toer, geen zorgen hoeven te maken.

Bovenop het dak klinkeleert een vrolijk belletje. Maar heel het klokkenwerk valt stil, als de machtige V-twin dat wil. Het zou ons niet verbazen als hier sinds 1944 niet meer zo’n zware uitlaatroffel over de landerijen heeft gedreund.

Download de route

LET OP. Een klein gedeelte van de route gaat door Duitsland. Omdat dit misschien nog niet mogelijk is hebben wij ook een aangepaste versie van de route bijgevoegd. Deze zal de landgrenzen niet overschrijden.