Youngtimer Aprilia Moto 6.5. Bij zijn laatste reis ging een lange stoet van Aprilia Moto 6.5’s de lijkwagen van Ivano Beggio voor. De cultmotor had de Aprilia-topman windeieren gelegd, maar hij bleef er desondanks aan verknocht. Langzaam maar zeker volgt de rest van de wereld.

Als een motorfiets die de wereld moet veranderen en een compleet nieuwe groep motorrijders moet aanboren slechts 6.129 keer verkoopt, is er iets misgegaan. Nee, het stempeltje succesvol past niet direct op de Moto 6.5. Toch ontworstelt de excentrieke Italiaan zich de laatste jaren wel succesvol aan de kwalificatie ‘mislukking’. Misschien waren we nog niet klaar voor zo’n gamechanger? Dat juist een behoudend volkje als de Hollanders goed is voor bijna vijf procent van de verkopen wereldwijd verbaast daarom. Al neemt hip and happening Amsterdam alleen al 54 exemplaren voor zijn rekening. We rijden deze zeldzame ‘wereldveroveraar’.

Sneren op ontwerp

‘Zeg het maar: spuuglelijk of hallucinerend mooi?’ De allereerste zin ooit die over de 6.5 terug valt te lezen in een vaderlands motormagazine vertelt het hele verhaal. De motorfiets polariseert meer dan de presidentsverkiezingen van de Verenigde Staten. Je bent voor of tegen, fan of vijand. Al is het feitelijk correcter om te schrijven dat je voor of tegen wás. Het tij keert voor de mono. Steeds meer tegenstanders van weleer lopen over naar het kamp van de voorstanders. Bij de introductie hoopte Aprilia op meer liefhebbers, maar het wist toen al dat het met deze motorfiets een groot risico nam. Al had het nimmer kunnen bedenken dat een enkeling dacht dat de Moto 6.5 een ‘reclamestunt van een paaseierenfabrikant’ was.

Dat het ‘rijdende paasei’ een ontwerp is van Philippe Starck weet iedereen. Met liefde verruilde de Fransman het keukenblad eenmalig voor de garage. De meeste van zijn ontwerpen zijn nog altijd in keukens te vinden, een enkele staat in een schuur. De garages van Starck zelf staan ook vol met motoren. De man blijkt een echte liefhebber, getuige zijn vele trial-, klassieke en hedendaagse motoren. In die laatste categorie is geen plaats voor dertien-in-een-dozijnexemplaren. Starck vindt namelijk dat een product iets bij een mens teweeg moet brengen. Zo niet, dan heeft het volgens hem geen bestaansrecht. Met sneren aan het adres van zijn ontwerp heeft hij daarom geen problemen, die waardeert hij zelfs. Alles liever dan de clichématige inwisselbare ontwerpen van Japanse fabrikanten. Hij mag zich gelukkig prijzen dat hij in Aprilia-baas Ivano Beggio een gelijkgestemde vindt. Om op te boksen tegen de Japanse merken gaf die Starck carte blanche. De enige eis die Beggio stelde was simpel: ‘Maak een spraakmakende motor.’ Missie geslaagd. Een kwart eeuw later spreken we nog altijd over de Moto 6.5.

Nul water bij de wijn

Met Starck en Beggio hoeft niemand medelijden te hebben, met Fausto Vergani en zijn team wel. Het was aan hen – het team van ingenieurs van de Aprilia-fabriek in Noale – om de wildste ideeën van Starck om te zetten in iets wat daadwerkelijk werkte. Visionaire kunst transformeren in haalbare praktijk is geen sinecure en van water bij de wijn doen had de Fransman nog nooit gehoord. Met de hakken in het zand hield de kunstenaar halsstarrig vast aan zijn oorspronkelijke ontwerp. Hij moet hartgrondig in het Italiaans zijn vervloekt. Met kunst en vliegwerk lukte het de mannen in Noale toch om de Moto 6.5 te ontwikkelen. Een wereldprestatie, want elk onderdeel is oorspronkelijk ontworpen voor de vorm en pas daarna voor de functie.

Dat vorm en functie elkaar op de 6.5 af en toe toch in de weg zitten, vergoelijkt een liefhebber als karakter. De rest van de wereld noemt het simpelweg een minpunt. Neem bijvoorbeeld het rondgebogen uitlaatsysteem dat niet bekend staat als een makkelijke ‘uitademer’. Een andere ‘klassieker’ is de benzinekraan van de eerste generatie. De benzinetank bevat zestien liter brandstof, maar door de locatie van de benzinekraan kunnen er daarvan effectief slechts twaalf gebruikt worden. Bovendien zit de benzinekraan aan de rechterkant… Een jaar later verhuist de kraan naar links en naar beneden en mogen Moto 6.5-eigenaren hun benzinetank gratis ruilen. Dat krijg je als een kunstenaar zich uitleeft…

Geen uitstapjes meer

Het alom aanwezige lichtgrijze kunststof is prachtig en onmogelijk tegelijk. De Aprilia Moto 6.5 heeft geen gebruikelijke zwarte kabels, knipperlichten of andere zwarte Tupperware. Zoals gezegd oogt het grijs magnifiek, maar de kabels vergelen door uv-straling en hete remvloeistof waar je bij staat. Gelukkig – zijn tijd ver vooruit – is het kunststof recyclebaar.

De opvallend alledaagse spiegels hebben eveneens een grijze rand. Zelfs de slangen van de koelvloeistof zijn grijs en dus duur om te produceren. Van de verkoopprijs van ƒ 15.990,- is Aprilia dan ook nooit rijk geworden. Zou Aprilia daarom geen ‘uitstapjes’ meer hebben gemaakt na de 6.5? Het kleurt tot nu toe alleen nog maar keurig tussen de lijntjes.

Moto Morini Camel 501 – Youngtimer

Het blok is al net zo grijs als het kunststof. Het eerste prototype had nog een luchtgekoelde Suzuki 350-eencilinder, maar het productiemodel heeft de Oostenrijkse Rotax-mono met vijfklepskop. Hetzelfde blok drijft ook de Pegaso aan, al heeft het in de Moto 6.5 tammere nokkenassen en een enkele 40mm-carburateur in plaats van dubbele 33mm-carburateurs. Dankzij de aanpassingen is het blok voor een eencilinder enorm soepel onderin. De balansas houdt de vibraties in toom. In geen enkele test uit debuutjaar 1995 valt een onvertogen woord over het blok en een kwart eeuw later enthousiasmeert het nog altijd.

Op een zonnige zomerdag, het weer dat standaard bij deze motorfiets hoort, rijden wij de Moto 6.5 van Erik Gemser. Vandaag voorziet hij ons niet alleen van een motorfiets, maar ook van alle ins en outs ervan. Als drijvende kracht van het 6.5-forum is hij daarvoor de geschikte persoon.

Geen speelgoed

Gemser heeft zich nooit hoeven verdedigen voor zijn Italiaanse trots tegenover andere motorrijders. ‘De Aprilia oogst juist bewondering. Er staan altijd mensen om je heen. Je wordt niet uitgelachen, echt niet. Je verwacht dat jongere motorrijders hem leuk vinden, maar oudere motorrijders snappen het ook helemaal. Routiniers hebben er respect voor. Het algehele gevoel is omgeslagen. Van blooper naar gewilde motor. Een Aprilia Moto 6.5 is tegenwoordig echt meer waard. Dat klinkt leuk, maar elk onderdeel dat je nodig hebt, stijgt net zo hard in prijs.’

Gelukkig praten we niet alleen over een spraakmakende motorfiets, maar rijden we er ook mee. De bevindingen van 1995 staan nog altijd kaarsrecht overeind. Het is namelijk nog altijd opstappen en wegwezen. Op foto’s oogt een Moto 6.5 altijd als speelgoed, maar de zit is hoger dan verwacht en de motor voelt volwassen. Het zadel oogt dik, maar de kunststof bodemplaat laat zich desondanks prominent gelden. Of het komt door de motor, het Groene Hart of door de zomerse temperaturen, maar het voelt als een voorrecht om op deze cultfiets te rijden. Het blok is net zo soepel als de testers van het eerste uur al verkondigen en de smalle mono is heerlijk licht te rijden. Een mens voelt zich direct op zijn gemak en happy. Een kanon is het zeker niet – en richting het rode gebied gaat het allemaal als een nachtkaars uit –, maar het is aangenaam en ontspannen toeren. Bovendien is de motor ontworpen met stadsgebruik in het achterhoofd en in de stedelijke omgeving kom je perfect mee. In 1995 nodigde de 6.5 al niet uit tot snel rijden en dat is nog altijd zo. Geniet vooral in rust en in stilte. Het ronde uitlaatsysteem weet namelijk prima raad met de dikke eencilinderklappen.

Duitsers vermoorden 6.5

De exotische en unieke vormgeving contrasteert enorm met het conservatieve rijwielgedeelte. Daarmee stuurt de motorfiets volgens alle eerste testen ‘licht en nauwkeurig’. Alleen zijn er al vanaf het begin ook klachten over de onbalans in het rijwielgedeelte. De voorkant zou te zacht zijn geveerd, de achterkant te hard. Bij dit model is dat wel in balans, al klinkt dat beter dan het daadwerkelijk is. Deze fiets is rondom te zacht en dat werkt vertrouwen niet in de hand. Het is niet dat ik me niet vermaak, maar de grenzen zoek ik bewust niet op. Waarschijnlijk is de Marzocchi-achterdemper in de loop der jaren iets van zijn arbeidsmoraal kwijtgeraakt.

Eigenaar Erik Gemser voelt zich wel volledig thuis op zijn 6.5’je. Hij kan er mee lezen en schrijven en hekelt dan ook de journalisten die over onbalans in het rijwielgedeelte begonnen. ‘Duitse journalisten hebben de 6.5 stuk geschreven. Zij waren er niet van gecharmeerd. Zo’n motor valt ook niet uit te leggen aan stijve types als Duitsers. Een gerenommeerde journalist schrijft negatief over het stuurgedrag en de rest neemt het vervolgens klakkeloos over.’ Geen idee of de complottheorie van Gemser klopt, maar het is paradoxaal dat juist de Duitsers een motorfiets vermoorden die relatief goed verkocht in Der Heimat.

Gemser schuift niet alle schuld in de schoenen van onze Oosterburen. Ook hij weet wel dat de Aprilia Moto 6.5 lastig te plaatsen is. ‘Het is helemaal niks. De motor zit overal tussenin, al komt een urban-bike het eerst in beeld. Oké, de motor zette zichzelf definitief op de kaart toen hij werd opgenomen in de vaste collectie van het Gugenheimmuseum, maar dat garandeert nog geen verkopen. Er zijn overigens slechts twee modellen in de Verenigde Staten geleverd en die staan beide in een museum.’

Prachtige anekdote over de Aprilia Moto 6.5

In het centrum van Hilversum staat een Aprilia Moto 6.5 als kunstwerk op een hoge paal. Het voelt bijna net zo logisch als dat een YamaKuziKwak dat nooit voor elkaar zal boksen. Aprilia, Beggio en Starck hebben daadwerkelijk iets unieks neergezet met de Moto 6.5. Hulde voor de getoonde moed, al resulteerde dat nooit in hemelse verkoopcijfers.

Ergens op het oneindige internet staat er een prachtige anekdote over de 6.5. In het eerste jaar verkocht de exoot nog aardig, maar het tweede jaar was het feest over. Volgens de auteur omdat iedere hippe tandarts, cosmetisch chirurg, influencer of architect er al eentje had. ‘Echte’ motorrijders lieten de Aprilia links liggen. Er valt iets voor te zeggen, we hebben het wel over 25 jaar geleden. Tegenwoordig is dat anders en vallen meer en meer mensen voor deze cultfiets.