Heldendom en drama gaan vaak hand in hand. België telt 13 wereldkampioenen motorcross, maar slechts een paar kunnen voluit genieten van het leven na de sport. Vier Belgische wereldkampioenen overleden vroegtijdig, anderen kregen extreme blessures of ziektes voor hun kiezen. Rust er een vloek op een Belgische MX-wereldkampioen?

Als het aantal wereldtitels of Grand Prix-zeges een indicatie zijn, dan is België het meest succesvolle motorcrossland ter wereld. Ook al is er geen Europees land met minder trainingscircuits en dateert de laatste titel van 2008 (Sven Breugelmans in MX3), België blijft een grootmacht in het motorcross. Met Jago Geerts en Liam Everts hoopt België zelfs de komende jaren wereldkampioenen aan het indrukwekkende rijtje toe te voegen. Mocht het zover komen, kunnen we alleen maar duimen dat ze niet toegevoegd worden aan het lijstje Belgische grootmeesters die zwaar getroffen werden nadat ze de hoogste sportieve eer behaalden

René Baeten: de eerste

Wereldkampioen 500 cc René Baeten was in heel wat opzichten de eerste. Hij was de eerste Belgische wereldkampioen, de eerste – en enige – die dat op een Belgisch motormerk deed en – jammer genoeg – de eerste van de wereldkampioenen die overleed.

Baeten werd wereldkampioen in 1958 als fabrieksrijder voor het ter ziele gegane FN. Pas in 1957 veranderde de FIM het EK 500 cc in een WK en Baeten werd dat jaar tweede achter de Zweed Nilsson.

Bijna was hij ook nog de allereerste wereldkampioen 500 cc geworden. Het jaar na de wereldtitel trok FN zich uit het motorcross terug en wereldkampioen Baeten maakt de overstap naar het Britse Matchless. De carrière en het leven van René Baeten werden abrupt beëindigd toen hij op het legendarische circuit van de Gelaagputten in Stekene ten val kwam. Baeten werd nog naar het ziekenhuis gebracht, maar overleed daar aan interne bloedingen. Hij was 32 jaar en terwijl hij in het ziekenhuis vocht voor zijn leven, was zijn vrouw hoogzwanger van zijn zoon. René Baeten junior werd geboren op de dag waarop zijn vader begraven werd. Normaal had René Baeten junior Dirk geheten, maar het noodlot zorgde ervoor dat hij de naam van zijn vader kreeg.

Georges Jobé: drie keer noodlot

In Vlaanderen staat Georges Jobé in de schaduw van wereldkampioenen als Malherbe, Geboers en Everts. Dat is slechts  terecht voor laatstgenoemde. Georges Jobé was een pure klasbak, vijfvoudig wereldkampioen en zonder zware tegenslag was hij acht keer de beste ter wereld geweest. Hudson en Laporte waren respectievelijk in 1981 en 1982 nooit beter dan Jobé. En was zijn Kawasaki in 1984 niet letterlijk in twee gebroken, dan was Jobé ook in dat jaar wereldkampioen geweest. Het raspaardje uit Rétine werd in 1980 de jongste wereldkampioen ooit. Hij snoepte die titel af van Joël Robert. Met vijf titels, maar vooral door zijn carrière behoort Jobé tot de beste motorcrossers ooit. Maar hij werd na zijn loopbaan achtervolgd door een onwaarschijnlijke opeenvolging van tegenslagen. In 2007 raakte Jobé verlamd na een val tijdens een trainingsstage voor jonge rijders in Dubai. De dokters gaven hem geen hoop op herstel, maar in 2010 stapte de karakterman opnieuw rond. Om getroffen te worden door een zware ziekte: Jobé kreeg huidkanker. Maar ook nu weer vocht hij terug. Een derde afspraak met het noodlot was er een teveel. Begin 2012 werd bij Jobé myelodyspasie geconstateerd; een beendermergziekte die overging in leukemie. Op 19 december 2012 overleed de man die vijf wereldtitels en 30 GP-zeges op zijn naam staan heeft.

Gaston Rahier: verloren gevecht

Pas in 1975 maakte de FIM van het EK 125 cc een wereldkampioenschap. De eerste die de wereldtitel in de wacht sleepte, was Gaston Rahier. En de kleine Waal scoorde meteen drie wereldtitels op rij. Drie titels ook voor Suzuki, dat de eerste tien wereldkampioenschappen in de lichtste klasse won. Rahier reed later nog voor Yamaha en Gilera, maar legde zich na zijn motorcrossloopbaan begin de jaren 80 toe op Le Dakar. Een wedstrijd die hij twee keer won, in 1984 en 1985, telkens voor BMW. Opvallend detail: in 1985 won Rahier de Dakar vòòr Jean-Claude Olivier, de man die drie jaar later naast André Malherbe reed toen die zijn fatale val maakte. En diezelfde André Malherbe was in 1973 en 1974 Europees kampioen 125 cc – net voor de FIM een WK-status aan dit kampioenschap gaf. Na zijn Dakar successen leidde Gaston Rahier een anoniem leven. Bij het begin van de 21^ste eeuw werd bij de drievoudige wereldkampioen kanker vastgesteld. Rahier bestreed de kanker met dezelfde vastberadenheid die hem drie wereldtitels en twee Dakar-zeges opleverden. Helaas verloor de strijd. Hij overleed op 8 februari 2005 in Parijs.

André Malherbe: fatale Dakar

Op 6 januari was het 33 jaar geleden dat André Malherbe in de Dakar-rally zijn fatale val maakte die zijn nek brak en hem volledig verlamde. Tot die dag was Malherbe één van de eerste, echte wereldsterren in het motorcross. Dédé zag er goed uit, reed met de beste motoren ter wereld – Honda RC500M -, kwam vaak met de Ferrari naar de Grand Prix en woonde in Monaco. Malherbe was ook een stijlicoon. Op een bloedhete dag besloot hij tijdens de Amerikaanse GP witte kledij te dragen. Tot dan reed elke rijder gewoon in de kleuren van het motormerk waarop hij reed. Sinds Malherbe in 1980 met die gewoonte brak, is motorcrosskledij nooit meer hetzelfde geweest. André Malherbe was méér dan een motorcrosser. Hij was – en is – een icoon. ‘Ik heb geen rancune of spijt over wat er die dag in Algerije gebeurd is’, zegt hij. ‘Ik en niemand anders zat op de Yamaha. Ik heb de fout gemaakt.’ Op die fatale dag, in januari 1988 in een etappe van 1200 km, reed het hele deelnemersveld al na 50 km op een verloren positie. Malherbe reed in zijn eerste Dakar aan de zijde van Jean-Claude Olivier. Met bijna 200 km per uur raakte hij een zandhoop van amper een halve meter hoog. Malherbe ging over het stuur. ‘Ik hoorde mijn nek kraken’, herinnert hij zich. Wat daarna volgde was pure horror. Malherbe kon niet meer bewegen en ademde slechts door zijn nekspieren te gebruiken. Het duurde 14 uur voor hij in een ziekenhuis geraakte waar hij behandeld kon worden.

Cruciale uren zo bleek later, want het was niet de breuk, maar de bloeduitstorting – die zich als een gevolg daarvan opbouwde – die het beenmerg en de zenuwbanen fataal geraakt heeft. André Malherbe ging door een diep dal en zag geen uitweg meer. Maar met de hulp van onder andere zijn vriend Jean-Claude Laquaye en dochter Casandra, kroop hij uit het dal. ‘Ik ben een gelukkig man’, stelt de drievoudige wereldkampioen nu. ‘Ik geniet van elke dag. Een goed glas wijn en een goede maaltijd zijn een groot plezier. Ik zou graag een paar kilogram aankomen, dat zou beter zijn voor mijn gezondheid. Maar dat is moeilijk. En zoals elke vader wil ik dat het goed gaat met mijn dochter.’

Eric Geboers: bittere ironie

Eric Geboers was een natuurtalent, een vernieuwer en spektakelman. Als jongste telg van de Geboers-dynastie was hij voorbestemd om wereldkampioen te worden. Vanaf zijn debuut in de 125cc-klasse had Geboers het juiste materiaal om die ambitie waar te maken en in 1982 werd hij voor het eerst wereldkampioen. Hij zou in totaal vijf wereldtitels halen en was de eerste om in de drie klassen het WK te winnen. ‘Mr. 875 cc’ werd ook Sportman van het Jaar in België en hij kreeg ook de Nationale Srofee voor sportverdienste, een belangrijke Belgische onderscheiding. Geboers stopte op zijn hoogtepunt. Na het behalen van de GP-zege én de wereldtitel op de Naamse Citadel kondigde hij live op het VTM-journaal zijn afscheid aan. ‘The Kid’ was de eerste die de training anders aanpakte door nauwelijks te trainen op zijn motor. Hij verzorgde zijn fysieke voorbereiding tot in de puntjes door mee te trainen met triatleten. Geboers was dus ook een goed zwemmer. Hoe bitter is de ironie als je weet dat hij in blakende gezondheid verdronk op 55-jarige leeftijd. Om een hondje te redden dat van een boot in het water gevallen was, sprong Geboers op 6 mei 2018 het Molse Miramar-meer in. Het hondje kwam uiteindelijk terug de boot op, maar Eric Geboers werd nooit meer teruggezien. Zijn lichaam werd één dag later gevonden en de doodsoorzaak was een thermische shock veroorzaakt door extreem koud water onder het warme wateroppervlak.

Stefan Everts: flirten met de dood

Ook al vinden de Amerikanen dat Ricky Carmichael de Greatest Of All Time (GOAT) is, het lijdt geen twijfel dat die eer Stefan Everts toekomt. Tien keer wereldkampioen – het hadden er twaalf moeten zijn -, 101 GP zeges, wereldkampioen in alle klassen, wereldkampioen op tweetakten en viertakten, wereldkampioen op de vier Japanse merken, goud op het ISDE enduro zesdaagse, sneller dan rally-icoon Sebastian Loeb op de Muur van Geraardsbergen en zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Eind 2018 raakte Everts in Congo besmet met malaria. Hij was daar voor een liefdadigheidsrace. De ellende die daarop volgde, koste hem bijna het leven. Everts raakte in een coma, flirtte met de dood en toen hij ontwaakte was hij slechts een schaduw van de grootse sportman die hij ooit was. Maar het was precies dat gestel van de topsporter dat ervoor zorgde dat hij de malaria-aanval overleefde. Maar de prijs is hoog. Everts verloor na tien operaties acht tenen en blijft kampen met problemen aan z’n hielen, waar hij open wonden heeft die niet genezen en blijven ontsteken. Operaties 11, 12 en 13 moeten in 2021 beterschap brengen. Ruim twee jaar na datum lijkt er licht aan het einde van de tunnel voor de meest succesrijke motorcrosser aller tijden. Maar de tol die hij ondertussen betaald heeft, is hoog. Moge een succesrijk 2021 voor zoon Liam – figuurlijk- een pleister op de wonde zijn.

Door het oog van de naald

Andere Belgische ex-wereldkampioenen moesten afrekenen met heel zware gezondheidsproblemen, maar herstelden volledig. Vijfvoudig wereldkampioen Joël Smets raakte in 2012 besmet met een ziekenhuisbacterie en lag in levensgevaar op de intensive care. De Leeuw van Dessel herstelde volledig. Steve Ramon brak zijn nek in 2009 tijdens de GP van Nederland. In 2011 kwam hij tijdens een kwalificatierace in Lommel nog zwaarder ten val en was tijdelijk volledig verlamd. Ramon moest alles opnieuw leren, maar klom weer op de motor. ‘Maar zonder risico’s te nemen. Dat was niet meer nodig’, stelt Ramon. ‘Ik ben anders naar het leven gaan kijken. Er is meer dan motorcross.’ Desondanks was Ramon nog succesvol in de populaire Franse strandraces. Sven Breugelmans, tweevoudig wereldkampioen in de nooit echt doorgebroken MX3 brak na zijn wereldtitels zijn nek. Hij kwam terug in het motorcross, maar bereikte nooit meer het hoogste niveau. Viervoudig wereldkampioen Harry Everts kreeg op jonge leeftijd polio. Ondanks de kinderverlamming en een korter, zwakker been als een gevolg daarvan, vocht Everts terug. Twee jaar geleden brak Harry Everts zijn rug toen hij een keldertrap verkeerd inschatte. Hij herstelde ook van die blessure.